Αναλύοντας τη Γλουτένη

Τι είναι η Γλουτένη;

Ο όρος Γλουτένη χρησιμοποιείται για να περιγράψει πρωτεΐνες που βρίσκονται στους σπόρους δημητριακών, όπως το σιτάρι, το κριθάρι και η βρόμη. Η γλουτένη βρίσκεται στο ενδόσπερμα του σπόρου (ένα είδος ιστού που υπάρχει στους σπόρους που προορίζονται για αλεύρι). Βασική της λειτουργία είναι να θρέφει το φυτό κατά τη διάρκεια της βλάστησής του.
Η γλουτένη αποτελείται από εκατοντάδες πρωτεΐνες της ίδιας οικογένειας, οι οποίες κατατάσσονται σε 2 βασικές κατηγορίες:
1. Τις γλοιαδίνες, που προσδίδουν στη ζύμη την ιδιότητα να φουσκώνουν κατά το ψήσιμο.
2. Τις γλουτενίνες, που ευθύνονται για την ελαστικότητα της ζύμης, προσδίδοντας συνοχή στο τρόφιμο.
Δεν περιέχουν όλοι οι σπόροι των δημητριακών γλουτένη. Το καλαμπόκι, το κεχρί, το φαγόπυρο, η κινόα, το καστανό και το άγριο ρύζι και ο αμάραντος, είναι μερικές τροφές που δεν περιέχουν γλουτένη. Το πίτουρο βρόμης είναι επίσης ελεύθερο γλουτένης, αλλά διατρέχει υψηλό κίνδυνο «επιμόλυνσης» κατά την επεξεργασία του.

Ποια είναι τα χαρακτηριστικά της Δίαιτας Ελεύθερης Γλουτένης;

Κατά τη ΔΕΓ εφαρμόζεται ο πλήρης αποκλεισμός όλων των προϊόντων σίτου, σίκαλης και κριθαριού, όπως ψωμί, φρυγανιές, παξιμάδια, μακαρόνια, κουσκούς, πλιγούρι ή και προϊόντων τα οποία παρασκευάζονται από άλευρα των παραπάνω δημητριακών, όπως αρτοσκευάσματα, κέικ, μπισκότα, πίτες και φύλλα. Όσον αφορά τη βρόμη, μπορεί να καταναλωθεί σε συγκεκριμένες ποσότητες από άτομα με κοιλιοκάκη, ωστόσο αυτό προϋποθέτει να μην υπάρχουν προσμίξεις με άλλα σιτηρά, ενώ είναι καλό να λαμβάνεται υπό διαιτολογική παρακολούθηση.

Η κατανάλωση φρούτων, λαχανικών, συμπεριλαμβανομένων της πατάτας και του καλαμποκιού, οσπρίων, κρέατος, ψαριών, γαλακτοκομικών προϊόντων, αβγών, ελαίων και ξηρών καρπών, καθώς και κάποιων ειδών δημητριακών που δεν περιέχουν γλουτένη, όπως το ρύζι, το κεχρί, το φαγόπυρο και η κινόα είναι επιτρεπτή. Ωστόσο, είναι σημαντικό να ελέγχονται οι ετικέτες των τροφίμων αυτών, ώστε να εντοπίζονται πιθανές πληροφορίες σχετικά με την ύπαρξη, ή μη, γλουτένης σε αυτά. Μάλιστα είναι πολύ πιθανό, τα τρόφιμα αυτά, αν και αρχικά δεν περιέχουν γλουτένη, λόγω της διαδικασίας παραγωγής ή συσκευασίας τους, να έχουν επιμολυνθεί με αυτή και επομένως να γίνονται πλέον ακατάλληλα για κατανάλωση από άτομα με κοιλιοκάκη. Για τον λόγο αυτό, αλλά και για να καλυφθούν επαρκώς οι ανάγκες θρέψης των ατόμων με κοιλιοκάκη, έχουν παρασκευαστεί ειδικά προϊόντα, όπως αρτοσκευάσματα, ζυμαρικά, δημητριακά πρωινού, αλμυρά και γλυκά σνακ, τα οποία είναι ελεύθερα γλουτένης και φυσικά διαθέτουν ειδική ένδειξη ώστε να αναγνωρίζονται.

Ποιες οι συνέπειες της Δίαιτας Ελεύθερης Γλουτένης;
Οι δίαιτες αυτές μπορούν να επηρεάσουν τον ανθρώπινο οργανισμό με ποικίλους τρόπους:
1. Μπορεί να οδηγήσουν σε απώλεια βάρους. Αυτό συμβαίνει επειδή τα τρόφιμα γλουτένης είναι συγκριτικά υψηλότερα θερμιδικά από τα τρόφιμα ελεύθερα γλουτένης.
2. Πολύ πιθανό ωστόσο είναι να συμβεί και το αντίθετο! Οι τροφές που δεν περιέχουν γλουτένη, μπορεί να οδηγήσουν σε αύξηση βάρους, καθώς είναι πιθανό να περιέχουν πρόσθετα σάκχαρα ή λιπαρά, ώστε να βελτιωθούν γευστικά.
3. Μπορεί να οδηγήσουν σε υποθρεψία και αυτό γιατί πολλοί από τους σπόρους που περιέχουν γλουτένη, περιέχουν βιταμίνες και ιχνοστοιχεία σε μεγάλες ποσότητες, όπως για παράδειγμα βιταμίνες του συμπλέγματος Β και D3, σίδηρο και φυτικές ίνες.
4. Πολλοί ερευνητές αναφέρουν ότι η δίαιτα ελεύθερη γλουτένης μπορεί να επηρεάζει τη γνωστική λειτουργία. Η εξ ολοκλήρου απομάκρυνση της γλουτένης από τη διατροφή είναι πιθανό να οδηγήσει σε μειωμένη πρόσληψη υδατανθράκων, λόγω της άμεσης σχέσης μεταξύ τους, η οποία έχει περεταίρω συνδεθεί με μείωση των γνωστικών λειτουργιών και ανάπτυξη της νόσου Alzheimer. Από την άλλη, η ιδιαίτερα αυξημένη πρόσληψη υδατανθράκων συσχετίζεται με αυξημένα επίπεδα γλυκόζης στο αίμα και την ανάπτυξη φλεγμονών. Παρ’ όλα αυτά, περισσότερες μελέτες χρειάζονται προκειμένου να προκύψουν πιο στέρεα συμπεράσματα!
5. Τα διατροφικά πλάνα ελεύθερα γλουτένης, φαίνεται να βελτιώνουν σταδιακά την ικανότητα πέψης των γευμάτων, μειώνοντας συμπτώματα συσχετιζόμενα με την δυσπεψία, όπως το φούσκωμα και οι διάρροιες, καθώς και άλλα όπως τα συμπτώματα δυσανεξίας στη λακτόζη.

Η απομάκρυνση της γλουτένης από τη διατροφή ωστόσο, φαίνεται να ενέχει ορισμένους κινδύνους για τα άτομα που δεν εμφανίζουν πραγματικά προβλήματα αφομοίωσής της. Ο πλήρης αποκλεισμός της πρωτεΐνης αυτής, συνεπάγεται την σταδιακή παύση παραγωγής ενζύμων υπεύθυνων για τον μεταβολισμό της. Αυτό έχει ως πιθανό αποτέλεσμα την ενεργοποίηση της δυσανεξίας στη γλουτένη, ακόμα και αν το άτομο δεν είχε αρχικά καμία τέτοια προδιάθεση. Στην πραγματικότητα δεν υπάρχουν στοιχεία που να υποδεικνύουν ότι σε υγιείς οργανισμούς η γλουτένη έχει φλεγμονώδη δράση, επομένως ο αποκλεισμός της θεωρείται περιττός και επικίνδυνος.

Που αλλού πρέπει να δίνεται προσοχή;

Για την αποφυγή της επιμόλυνσης θα πρέπει να χρησιμοποιούνται ξεχωριστά σκεύη τόσο για την παρασκευή, όσο και για το σερβίρισμα και την αποθήκευση των τροφίμων ελεύθερων γλουτένης. Ακόμα, συνίσταται το σχολαστικό πλύσιμο χεριών και σκευών από άτομα με ευαισθησία στη γλουτένη. Τέλος, προσοχή θα πρέπει να δίνεται στα τυποποιημένα προϊόντα, που διατρέχουν κίνδυνο επιμόλυνσης κατά την επεξεργασία τους στα εργοστάσια παρασκευής τους. Για τον λόγο αυτό, κρίνεται απαραίτητο τα άτομα με ευαισθησία να αναζητούν πάντα την ειδική ένδειξη “gluten free“ στο εξωτερικό της συσκευασίας των προϊόντων αυτών, η οποία εγγυάται την καθαρότητα τους ως προς τη γλουτένη.

Παράγοντες που αυξάνουν τη δυσκολία υιοθέτησης Δίαιτας Ελεύθερης Γλουτένης

> Η ηλικία εμφάνισης – διάγνωσης ευαισθησίας στη γλουτένη. Η διάγνωση σε μικρή ηλικία, κάνει την προσκόλληση στη ΔΕΓ αρκετά ευκολότερη.

> Η συννοσηρότητα. Η παράλληλη ύπαρξη άλλης νόσου που επιβάλλει επιπλέον διατροφικούς περιορισμούς, μπορεί να κάνει την προσκόλληση στη ΔΕΓ ακόμα πιο δύσκολη.

> Οι συνθήκες ζωής και η έκθεση σε στρεσογόνους παράγοντες που μπορούν να εντείνουν τόσο τα συμπτώματα, όσο και την διατήρηση των κανόνων της ΔΕΓ.

> Η δυνατότητα άμεσης παρακολούθησης από κάποιον ειδικό γαστρεντερολόγο ή διατροφολόγο (ή ιδανικά, και συνδυασμό τους), ώστε το άτομο με ευαισθησία να έχει καταλληλότερη και εξατομικευμένη καθοδήγηση.

> Η υποστήριξη από το περιβάλλον του ατόμου που ακολουθεί τη ΔΕΓ, παίζει πολύ σημαντικό ρόλο στην ευκολία (ή μη) αυστηρής προσκόλλησης του ατόμου στη ΔΕΓ.

> Η διαθεσιμότητα ασφαλών, προς κατανάλωση γευμάτων και ποτών σε κέντρα εστίασης, καθώς και η τήρηση των κανόνων ως προς την γλουτένη, από το προσωπικό.

> Η διαθεσιμότητα τροφίμων ελεύθερων γλουτένης στην αγορά, αλλά και οι τιμές πώλησής τους.

> Η ύπαρξη καλά οργανωμένων συλλόγων – δικτύων υποστήριξης των ατόμων με ευαισθησία, η επαρκής ενημέρωσή τους από αξιόπιστες πηγές, παίζουν ίσως τον σημαντικότερο ρόλο στην επιτυχή υιοθέτηση της ΔΕΓ από άτομα με ευαισθησία.

> Η παροχή κρατικής οικονομικής μέριμνας, για τα άτομα με ευαισθησία στη γλουτένη, ώστε να είναι σε θέση να ανταπεξέρχονται οικονομικά στην αγορά ειδικών προϊόντων, ελεύθερων γλουτένης.

Η ευαισθησία στη γλουτένη είναι ένα υπαρκτό και κρίσιμο πρόβλημα υγείας, που απασχολεί και επηρεάζει σημαντικά όσους εμφανίζουν συμπτώματα δυσανεξίας. Τα άτομα αυτά είναι απαραίτητο να αποκλείσουν πλήρως τη γλουτένη από τη διατροφή τους, προκειμένου να διαχειριστούν αποτελεσματικά την κατάσταση υγείας τους και συνεπώς την ποιότητα ζωής τους. Ωστόσο, οι παράγοντες δυσκολίας είναι πολλοί και γι’ αυτό η υποστήριξη όλων μας είναι σημαντική!

Όλα τα συμπληρώματα διατροφής της OLONEA φέρουν τη σήμανση “Χωρίς Γλουτένη” στο εξωτερικό της συσκευασίας τους, δηλώνοντας άμεσα την καταλληλότητα πρόσληψης τους από άτομα με ευαισθησία στη γλουτένη!

Βιβλιογραφία

ΙΔΡΥΜΑ, Τ., Συμβούλιο, Δ., Υπηρεσίες, Σ., Στοιχεία, Ο., Διατροφή, Ε., Πρωτόκολλα, Μ., Ασθενείς, Σ., Εκδηλώσεις, Ε., Συνέδρια, Ά. and Εντέρου, Κ., 2022. Διατροφή – ΕΛΙΓΑΣΤ. [online] ΕΛΙΓΑΣΤ. Available at: [Accessed 25 February 2022].

#ibsawareness #ibs  #syndrome #foodsupplements #nutraceuticals #ibsawarenessmonth 

#ibs2022 #lifewithibs #health #bacteflora #bactefiber

Περισσότερα