Τι είναι το σαφράν;
Το σαφράν ή αλλιώς κρόκος Κοζάνης θεωρείται το πιο ακριβό μπαχαρικό στον κόσμο. Συλλέγεται με το χέρι από το άνθος Crocus sativus, ένα πολυετές βότανο που ανήκει στην οικογένεια Iridaceae. Το κόστος του συγκεκριμένου μπαχαρικού έχει να κάνει κυρίως με τη μέθοδο παραγωγής και συγκομιδής, ειδικά αν αναλογιστούμε ότι χρειάζονται 3 χρόνια για να ανθίσουν τα φυτά από τους σπόρους.
Ο όρος «σαφράν» έχει προκύψει από την εμφάνιση του και τις δομές που σχηματίζονται, οι οποίες ονομάζονται στίγμα. Είναι γνωστός για το μοναδικό κόκκινο χρώμα, το οποίο γίνεται χρυσαφί μετά τη συγκομιδή και κατά την ξήρανσή του.
Η προέλευση του σαφράν εξακολουθεί να είναι θέμα έρευνας χωρίς να υπάρχουν σαφείς αναφορές έως σήμερα. Καλλιεργείται ευρέως στο Ιράν, αλλά έχει ισχυρή παρουσία και στην Ελλάδα όπως και στην Ινδία. Ωστόσο, οι πολύτιμες ιδιότητές του το έχουν κάνει γνωστό σε πολλές χώρες και πολιτισμούς, καθώς φαίνεται να χρησιμοποιείται για σχεδόν 4.000 χρόνια για διάφορες χρήσεις, όπως η μαγειρική, τα δερμοκαλλυντικά και η παραδοσιακή ιατρική. Στοιχεία δείχνουν ότι έχει χρησιμοποιηθεί στη θεραπεία περίπου 90 ασθενειών, ενώ η παλαιότερη αναφορά στην καλλιέργειά του ανάγεται περίπου στο 2300 π.Χ.
Διατροφικό προφίλ
Ως μπαχαρικό το σαφράν χρησιμοποιείται σε πολύ μικρές ποσότητες. Επομένως, δεν θεωρείται σημαντική πηγή μικροθρεπτικών ή μακροθρεπτικών συστατικών.
Παρακάτω παρουσιάζονται οι διατροφικές πληροφορίες ανά 2 κουταλιές της σούπας σαφράν:
- Θερμίδες: 13
- Λίπος: 0,25 γραμμάρια g
- Υδατάνθρακες: 2,74 g
- Φυτικές ίνες: 0,16 g
- Πρωτεΐνες: 0,48 g
- Βιταμίνη C: 3,4 χιλιοστόγραμμα mg
- Μαγγάνιο: 1,19 mg
Ο κρόκος είναι μια στερεή πηγή μαγγανίου, ένα μέταλλο που βοηθά στον μεταβολισμό της ενέργειας και τη λειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος. Η ποσότητα μαγγανίου που αποδίδεται στο σαφράν αντιστοιχεί σε περισσότερο από το μισό της συνιστώμενης ημερήσιας πρόσληψης.
Πολύτιμες ιδιότητες
Το σαφράν περιέχει περισσότερες από 150 πτητικές και αρωματικές ενώσεις. Η πικρή γεύση και το ιωδόμορφο άρωμα του είναι αποτέλεσμα των χημικών ενώσεων picrocrocin και safranal. Το πλούσιο προφίλ του είναι υπεύθυνο για πλήθος ιδιοτήτων όπως αντιυπερτασική, αντιοξειδωτική, αγχολυτική, αντικαταθλιπτική και αντιφλεγμονώδη δράση. Επίσης συμβάλλει στη βελτίωση της μνήμης και αυξάνει τη ροή του αίματος στον αμφιβληστροειδή και τον χοριοειδή.
1.Υποστήριξη ψυχικής υγείας
Τα τρέχοντα στοιχεία δείχνουν ότι οι ενώσεις του σαφράν, η κροκίνη και η σαφρανάλη, μπορεί να βοηθήσουν στην αύξηση των χημικών ουσιών που ενισχύουν τη διάθεση, όπως η ντοπαμίνη, η σεροτονίνη και η νορεπινεφρίνη στον εγκέφαλο. Σε έρευνα έχει βρεθεί ότι ο κρόκος επηρέασε θετικά τα συμπτώματα άγχους και κατάθλιψης σε σχέση με όσους έλαβαν Placebo και είχε αποτελέσματα παρόμοια με αντικαταθλιπτικά φάρμακα.
2.Βελτίωση ύπνου
Ορισμένες έρευνες έχουν μελετήσει την επίδραση του σαφράν στον ποιοτικό ύπνο. Σε μια ανασκόπηση διαπιστώθηκε ότι η λήψη σαφράν φάνηκε ωφέλιμη σε παραμέτρους που είχαν να κάνουν με τον ποιοτικό και συνεχή ύπνο. Οι ερευνητές αποδίδουν αυτά τα αποτελέσματα στην επίδραση του σαφράν στα επίπεδα μελατονίνης και την ενεργοποίηση υποδοχέων στον εγκέφαλο που σχετίζονται με τον ύπνο.
3.Βοηθά σε παθήσεις των ματιών
Έχει φανεί ότι το σαφράν μπορεί να βελτιώσει συμπτώματα ορισμένων οφθαλμικών παθήσεων, όπως για παράδειγμα σε περιπτώσεις ατόμων με ηλικιακή εκφύλιση της ωχράς κηλίδας, η οποία μπορεί να οδηγήσει σε απώλεια όρασης. Η συμπλήρωση με σαφράν έχει επίσης αποδειχθεί ότι μειώνει την ενδοφθάλμια πίεση σε άτομα με γλαύκωμα ή χρόνιες παθήσεις των ματιών που προκαλούν τύφλωση.
4.Οφέλη στην υγεία της καρδιάς
Μελέτες έχουν πραγματοποιηθεί και σχετικά με τη συμβολή του σαφράν στην υγεία της καρδιάς, δείχνοντας ότι ενισχύει το κυκλοφορικό σύστημα, συμβάλλοντας έτσι στη μείωση του κινδύνου καρδιακών παθήσεων. Μάλιστα, έχει αποδειχθεί ότι μειώνει την αρτηριακή πίεση, το σάκχαρο του αίματος και τα επίπεδα της LDL χοληστερόλης.
Βιβλιογραφία
- U.S. Department of Agriculture. (n.d.). Spices, saffron. Retrieved from https://fdc.nal.usda.gov/fdc-app.html#/food-details/170934/nutrients.
- National Institutes of Health Office of Dietary Supplements. (n.d.). Manganese. Retrieved from https://ods.od.nih.gov/factsheets/Manganese-Consumer/.
- Srivastava R, Ahmed H, Dixit RK, Dharamveer, Saraf SA. Crocus sativus L.: A comprehensive review. Pharmacogn Rev. 2010 Jul;4(8):200-8. doi: 10.4103/0973-7847.70919. PMID: 22228962; PMCID: PMC3249922.
