Η ασφάλεια των τροφίμων, των συστατικών που αυτά περιέχουν και της επεξεργασίας που δέχονται, απασχολούν όλο και περισσότερους καταναλωτές. Η συνεχής αύξηση της περιβαλλοντικής μόλυνσης, οι μη ηθικοί τρόποι παραγωγής με σκοπό το μέγιστο κέρδος, αλλά και οι τεχνικές επεξεργασίας είναι μερικοί από τους παράγοντες που προκαλούν, δίκαια, ανησυχία στους καταναλωτές.
Εισαγωγή GMO στην αγορά
Τη δεκαετία του 1980 ξεκίνησε η ταχεία ανάπτυξη της γενετικής μηχανικής, με απώτερο σκοπό να λυθούν προβλήματα που αφορούσαν στην αποκατάσταση συνεπειών της περιβαλλοντικής ρύπανσης. Κάτι τέτοιο δεν βρήκε πλήρη εφαρμογή, ωστόσο αναδείχθηκαν άλλοι τομείς της γενετικής μηχανικής με δυνατότητα χρήσης στην παραγωγή τροφίμων.
Η τεχνολογία παραγωγής χαρακτηρίζεται με τρεις πιθανούς τρόπους: «παραδοσιακή παραγωγή», τεχνολογία γενετικής τροποποίησης (GM) όπου φυτά τροποποιήθηκαν μόνο με τη χρήση φυτικών γονιδίων και, τέλος, τεχνολογία GM όπου φυτά τροποποιήθηκαν με τη χρήση φυτικών και ζωικών γονιδίων. Έχει φανεί, ότι τα πιο ανησυχητικά αποτελέσματα αφορούν στις μεθόδους τροποποίησης με ζωικά γονίδια, ενώ και οι καταναλωτές φαίνεται να προβληματίζονται σχετικά.
Το πρώτο παράδειγμα γενετικά τροποποιημένων οργανισμών (Genetically Modified Organisms – GMO) εμφανίστηκε το 1994 στην αγορά των ΗΠΑ με την ντομάτα Flavr Savr. Το προϊόν αυτό είχε τροποποιηθεί, μέσω της εισαγωγής γονιδίου που εμποδίζει τη συσσώρευση ενός ενζύμου που προκαλούσε αλλοίωση, με αποτέλεσμα η ντομάτα αυτή να έχει μεγαλύτερη διάρκεια ζωής από τις συμβατικές ντομάτες. Ωστόσο, τρία χρόνια αργότερα η παραγωγή του συγκεκριμένου προϊόντος σταμάτησε, ενώ παράλληλα την ίδια εποχή, εισήχθη στο σύστημα τροφίμων η ανθεκτική στα ζιζανιοκτόνα σόγια. Έως το 2012, οι μόνες γενετικά τροποποιημένες καλλιέργειες που αναπτύσσονταν στην Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ) ήταν ο αραβόσιτος MON810 – ή το λεγόμενο «καλαμπόκι Bt» – και η πατάτα Amflora.
Κίνδυνοι και περιορισμοί
Γίνεται αντιληπτό, λοιπόν, πως η ανάπτυξη αυτών ξεκίνησε για την διευκόλυνση της παραγωγής. Ωστόσο, τα τελευταία χρόνια συνεχώς αναδεικνύονται νέοι κίνδυνοι για ανθρώπους, άλλους ζωντανούς οργανισμούς και περιβάλλον από τη χρήση GMO, με πολλούς από αυτούς να είναι ακόμα αδιευκρίνιστοι. Ο λόγος αυτής της επικινδυνότητας είναι απλός και λογικός. Εισάγοντας νέα γονίδια σε καλλιέργειες προκύπτουν ζωντανά όντα που δεν βασίζονται σε φυσικούς μηχανισμούς, προάγοντας την αστάθεια και την ανισορροπία στο φυσικό περιβάλλον. Τα νέα γονίδια είναι άγνωστο τι μεταβολές μπορούν να επιφέρουν στο έδαφος και το περιβάλλον, στα ζώα που καταναλώνουν τις συγκεκριμένες καλλιέργειες και τελικά στον άνθρωπο. Διαταράσσεται, επομένως, συνολικά η τροφική αλυσίδα και προκαλείται επισιτιστική ανασφάλεια λόγω της αβεβαιότητας. Σε μελέτες ανά τον κόσμο η κατανάλωση GMO έχει συσχετιστεί, κυρίως, με αλλεργικές αντιδράσεις αλλά και με καρκινογένεση.
Η ανεξέλεγκτη χρήση τους, λοιπόν, έχει οδηγήσει πολλές κυβερνήσεις να θεσπίσουν νομικό πλαίσιο σχετικά με τα GMO, προσπαθώντας να τα περιορίσουν και να εξασφαλίσουν μέγιστη ασφάλεια για καταναλωτές και περιβάλλον. Για παράδειγμα, η ΕΕ έχει θέσει περιορισμούς στις εισαγωγές αμερικανικής σόγιας που παράγεται με αυτές τις τεχνικές, ενώ στο Ηνωμένο Βασίλειο έχει υιοθετηθεί η ανάγκη επισήμανσης για γενετικά τροποποιημένη πρωτεΐνη σόγιας ή αραβοσίτου. Από την άλλη, Γαλλία, Γερμανία, Αυστρία, Ελλάδα, Ουγγαρία και Λουξεμβούργο έχουν απαγορεύσει το καλαμπόκι Bt.
Σε μια ανασκόπηση για την αποδοχή GMO φάνηκε ότι, μεταξύ των χωρών της ΕΕ, η Ισπανία και η Πορτογαλία είναι πιο ανεκτικές στα γενετικά τροποποιημένα τρόφιμα σε σύγκριση με τη Γαλλία και τις σκανδιναβικές χώρες. Έρευνα για τη βιοτεχνολογία εντός Ευρώπης έδειξε ότι, 51% των Ελλήνων καταναλωτών πιστεύουν πως η βιοτεχνολογία και η γενετική μηχανική θα έχει θετική επίδραση στον τρόπο ζωής τους τα επόμενα 20 χρόνια, 72% δεν είναι υπέρ της ανάπτυξης γενετικά τροποποιημένων τροφίμων και 78% τα χαρακτηρίζουν είναι ως «μη υγιεινά».
Γενετικά Τροποποιημένοι Οργανισμοί στα Συμπληρώματα Διατροφής
Εξ ορισμού τα συμπληρώματα διατροφής είναι προϊόντα, τα οποία προορίζονται για τη συμπλήρωση της συνήθους δίαιτας. Λόγω αυτής τους της ιδιότητας, τα συμπληρώματα διατροφής ακολουθούν τις ίδιες κατευθυντήριες γραμμές με αυτές των τροφίμων. Στην πραγματικότητα, τα συμπληρώματα διατροφής θα πρέπει να αντιμετωπίζονται με τον ίδιο ακριβώς τρόπο από τους καταναλωτές, σε ό,τι αφορά την θρεπτική τους αξία και την περιεκτικότητά τους σε συστατικά όπως τα GMO. Επομένως, η αναζήτηση μη γενετικά τροποποιημένων οργανισμών θα πρέπει να διευρύνεται και στον τομέα των συμπληρωμάτων διατροφής.
Πολλά είναι τα παραδείγματα συμπληρωμάτων διατροφής που ίσως περιέχουν GMO. Για παράδειγμα, μια γνωστή πηγή προέλευσης βιταμίνης Ε στα συμπληρώματα διατροφής είναι η σόγια. Στην περίπτωση που η σόγια προέρχεται από γενετικά τροποποιημένες καλλιέργειες, τότε το συμπλήρωμα θα περιέχει επίσης GMO. Άλλα παραδείγματα που χρήζουν προσοχής είναι τα έκδοχα που χρησιμοποιούνται για την σταθερότητα των προϊόντων όπως είναι το καλαμπόκι, αλλά και τα υλικά συσκευασίας όπως είναι οι κάψουλες ζελατίνης. Επομένως, ακόμα και τα επιμέρους συστατικά που χρησιμοποιούνται σε τέτοιου είδους προϊόντα, μπορεί να προέρχονται από GMO, με αποτέλεσμα το τελικό προϊόν να μην θεωρείται «non-GMO». Προκειμένου να αναγραφεί στην ετικέτα ενός προϊόντος η επισήμανση «Δεν περιέχει GMO», χρειάζεται κάθε συστατικό να έχει σχετική πιστοποίηση από τον κατασκευαστή.
Στην OLONEA, σεβόμενοι το οικοσύστημα και την τροφική αλυσίδα, δεσμευόμαστε για την παραγωγή συμπληρωμάτων διατροφής χωρίς GMO. Όλα μας τα προϊόντα είναι ελεύθερα γενετικά τροποποιημένων μικροοργανισμών, εξασφαλίζοντας έτσι μέγιστη δυνατή ασφάλεια και εμπιστοσύνη. Έχοντας ως βασικό μας μέλημα τη δημιουργία προϊόντων, που στοχεύουν όχι απλά στην στη θεραπεία μιας ασθένειας αλλά στη συνολική ενίσχυση της υγείας, δεσμευόμαστε για προϊόντα χωρίς GMO, τεχνητά πρόσθετα και συντηρητικά, κατάλληλα για όλους. Διαβάστε προσεκτικά την ετικέτα των προϊόντων.
Νοιαζόμαστε φυσικά για εσάς.
Βιβλιογραφία
- Balias, G. (2005). Seeds of distrust: The co-existence of genetically modified and conventional or organic crops in Greece. European Environmental Law Review, 14(12), 318.
- Burton, M., Rigby, D., Young, T., & James, S. (2001). Consumer attitudes to genetically modified organisms in food in the UK. European Review of Agricultural Economics, 28(4), 479–498. https://doi.org/10.1093/erae/28.4.479
- Skevas, T., Kikulwe, E. M., Papadopoulou, H., Skevas, I., & Wesseler, J. (2012). Do European union farmers reject genetically modified maize? Farmer preferences for genetically modified maize in Greece. AgBioForum, 15(3), 242–256.
