Σύνδρομο Ευερέθιστου Εντέρου και Διατροφή

Το Σύνδρομο Ευερέθιστου Εντέρου αποτελεί το πιο κοινό σύνδρομο του γαστρεντερικού συστήματος. 15-20% του συνολικού πληθυσμού στο δυτικό κόσμο εμφανίζει συμπτώματα ευερέθιστου εντέρου, με τις γυναίκες να πλήττονται σε σχέση με τους άντρες σε αναλογία 2:1.

Τι είναι το Σύνδρομο Ευερέθιστου Εντέρου;

Για την ιατρική διάγνωση του Συνδρόμου Ευερέθιστου Εντέρου, το άτομο πρέπει να παρουσιάζει υποτροπιάζοντα κοιλιακό πόνο κατά μέσο όρο τουλάχιστον 1 ημέρα/εβδομάδα έως και 6 μήνες πριν από τη διάγνωση. Σύμφωνα με τα κριτήρια Rome IV τα συμπτώματα που οδηγούν στην εξέταση Σ.Ε.Ε. είναι τα παρακάτω: 

1. Πόνος σχετιζόμενος με την κένωση 
2. Πόνος σχετιζόμενος με αλλαγή στην μορφή των κοπράνων
3. Πόνος σχετιζόμενος με αλλαγή στη συχνότητα των κενώσεων 

Το Σύνδρομο Ευερέθιστου Εντέρου (Irritable Bowel Syndrome – IBS) ανάλογα με τα συμπτώματα που το χαρακτηρίζουν μπορεί να κατηγοριοποιηθεί σε τέσσερις τύπους. Το ΙΒS – D (διάρροια), το IBS – C (δυσκοιλιότητα), το IBS – A (εναλλαγή διάρροιας – δυσκοιλιότητας) και το IBS – U (απροσδιόριστου τύπου).

Πώς να αντιμετωπίσετε φυσικά το Σύνδρομο Ευερέθιστου Εντέρου 

Η διαχείριση της διατροφής και του τρόπου ζωής μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως πρωταρχική θεραπεία για το IBS. Η λύση μπορεί να είναι τόσο απλή όσο η υιοθέτηση ενός υγιεινού τρόπου ζωής ή πιο «αυστηρή» και εξειδικευμένη, όπως η δίαιτα FODMAP. Ένας εύκολος και απλός τρόπος να εντοπίσετε τι σας επηρεάζει περισσότερο μέσα στην καθημερινότητά σας είναι η τήρηση αρχείου. Το ημερολόγιο θα βοηθήσει στο να καταγράφετε την ποσότητα των τροφίμων και ποτών που καταναλώνετε ημερησίως, την ώρα των γευμάτων, τη σωματική σας δραστηριότητα και τα συμπτώματα που τυχόν εντοπίζετε. Αυτός μπορεί να είναι ένας χρήσιμος τρόπος για τον εντοπισμό τροφών, που ίσως προκαλούν αντίδραση στο σώμα σας, προτού οδηγηθείτε σε ριζικές ή ακραίες αλλαγές.

Τα συμπτώματα μπορεί να μην προκαλούνται πάντα από αυτό που τρώτε, γι’ αυτό λάβετε υπόψη άλλους παράγοντες που μπορεί να εμπλέκονται, όπως το στρες, οι φαρμακευτικές αγωγές ή κάποιο υπάρχον νόσημα. Η υγιεινή και πλήρης διατροφή, η επαρκής κατανάλωση νερού, η τακτική σωματική δραστηριότητα και η διαχείριση του άγχους θα βοηθήσουν στη βελτίωση της συνολικής υγείας σας και φυσικά στη καλύτερη λειτουργία του γαστρεντερικού συστήματος.

Ειδική προσέγγιση στη διατροφή

Στο Σύνδρομο Ευερέθιστου Εντέρου και στην εμφάνιση έντονων συμπτωμάτων μια απλή αλλαγή στον τρόπο ζωής δεν αρκεί. Το Σύνδρομο Ευερέθιστου Εντέρου απαιτεί τις περισσότερες φορές εξειδικευμένες προτάσεις για την αντιμετώπιση του. Δεν είναι λίγοι οι ασθενείς που αναφέρουν ότι η διατροφή επηρεάζει τα συμπτώματά τους και επομένως, η τροποποίηση του διαιτολογίου μπορεί να βοηθήσει στη διαχείρισή τους.

1. Ελέγξτε την πρόσληψη φυτικών ινών

Οι φυτικές ίνες είναι υδατάνθρακες και αποτελούν το άπεπτο μέρος των φυτικών τροφών. Διέρχονται από το πεπτικό σύστημα και φτάνουν ανέπαφες στο έντερο. Οι φυτικές ίνες, διαλυτές και αδιάλυτες, είναι απαραίτητες για τη σωστή λειτουργία του γαστρεντερικού συστήματος και τη συνολική υγεία, λόγω των πολλών και διαφορετικών ευεργετικών δράσεων τους.

Οι αδιάλυτες ίνες δεν διαλύονται, αλλά απορροφούν νερό, προσθέτουν όγκο στα κόπρανα και προκαλούν την ταχύτερη αποβολή τους. Παραδείγματα τροφών με αδιάλυτες φυτικές ίνες είναι τα φρούτα μαζί με τον φλοιό τους και τα λαχανικά, το σιτάρι, το πίτουρο, το καλαμπόκι, οι ξηροί καρποί και τα δημητριακά ολικής αλέσεως.

Οι διαλυτές ίνες ασκούν πρεβιοτική δράση, καθώς διαλύονται στο νερό και τροφοδοτούν τα ωφέλιμα βακτήρια στο έντερο. Αυτό σημαίνει ότι αποτελούν θρεπτικό υπόστρωμα για τα φιλικά εντερικά βακτήρια, ευνοώντας τον πολλαπλασιασμό τους, ενώ ταυτόχρονα εμποδίζουν την εγκατάσταση και την ανάπτυξη των παθογόνων. Λόγω της απορρόφησης νερού δημιουργούνται πιο μαλακά κόπρανα, εύκολα στην αποβολή. Τρόφιμα πλούσια σε διαλυτές φυτικές ίνες είναι η βρώμη, το κριθάρι, οι ξηροί καρποί και οι σπόροι, τα φρούτα και τα λαχανικά, τα φασόλια και τα όσπρια.

Οι φυτικές ίνες αποτελούν ένα συγκεχυμένο θέμα για όσους επηρεάζονται από Σύνδρομο Ευερέθιστου Εντέρου. Μια διατροφή πλούσια σε φυτικές ίνες μπορεί να επηρεάσει αρνητικά ή να ευνοήσει ασθενείς με Σ.Ε.Ε.  Μολονότι αρκετοί ασθενείς με ευερέθιστο έντερο δεν ανέχονται καλά τις τροφές που περιέχουν φυτικές ίνες, θα πρέπει να συστήνονται ανάλογα το περιστατικό και τα συμπτώματα, να λαμβάνονται με βαθμιαία αύξηση και πάντα με τη καθοδήγηση ενός ειδικού υγείας. 

2. Μειώστε τα λιπαρά τρόφιμα

Τα λιπαρά φαίνεται να επιδρούν σε ορισμένους οργανισμούς, με αποτέλεσμα την πρόκληση ή την επιδείνωση διάρροιας. Η υψηλή ποσότητα κορεσμένων λιπαρών είναι πιθανό να μην αφομοιώνεται από το πεπτικό σύστημα και επομένως ο περιορισμός τους να είναι απαραίτητος. Συνήθειες που μπορείτε να αλλάξετε είναι η κατανάλωση τηγανιτών, αλλαντικών, λιπαρών γαλακτοκομικών και τυποποιημένων αλειμμάτων (π.χ. μαγιονέζα). Αφαιρέστε, όσο είναι δυνατό, το ορατό λίπος από το κρέας και επιλέξτε πιο άπαχα κομμάτια (π.χ. φιλέτο). Χρησιμοποιήστε ελαιόλαδο αντί για βούτυρο στο μαγείρεμα ή δοκιμάστε διαφορετικές μεθόδους μαγειρέματος όπως ατμό, βράσιμο ή ψήσιμο στη σχάρα. 

3. Μειώστε τη φρουκτόζη

Η φρουκτόζη είναι μονοσακχαρίτης και αποτελεί το κύριο σάκχαρο των φυτών. Πολλά περιστατικά Σ.Ε.Ε. καταφεύγουν σε μείωση των λαχανικών (λόγω των φυτικών ινών) και στην μεγαλύτερη κατανάλωση φρούτων. Η φρουκτόζη μπορεί να οδηγήσει σε πόνο και αέρια σε άτομα με Σ.Ε.Ε., ιδιαίτερα όταν καταναλώνεται σε μεγάλες ποσότητες εξαιτίας του ότι δεν απορροφάται σωστά. Δύνανται, ακόμα, να απορροφά νερό στο έντερο, προκαλώντας ωσμωτική διάρροια.  Το μέλι, τα επεξεργασμένα γλυκαντικά, όπως σιρόπι καλαμποκιού υψηλής φρουκτόζης ή στερεά σιροπιού καλαμποκιού περιέχουν επίσης φρουκτόζη, επομένως δείξτε προσοχή και ελέγχετε πάντα τις ετικέτες για αυτά τα συστατικά. Δοκιμάστε να λαμβάνετε ισορροπημένη ποσότητα φρούτων και λαχανικών, καταγράψτε ό,τι πιθανόν σας ενοχλεί και συμβουλευτείτε έναν ειδικό.

4. Διατροφή χαμηλή σε FODMAP

Υπάρχουν όλο και περισσότερα στοιχεία που αποδεικνύουν ότι η χαμηλή δίαιτα σε FODMAP είναι αποτελεσματική στη βελτίωση των συμπτωμάτων του IBS. Το ακρωνύμιο FODMAP σημαίνει: “ζυμούμενοι, ολίγο-, δι-, μονοσακχαρίτες και πολυόλες”, οι οποίοι είναι για υδατάνθρακες βραχείας αλυσίδας που δεν απορροφώνται σωστά στο λεπτό έντερο. Αυτοί οι υδατάνθρακες ζυμώνονται εύκολα και οδηγούν στο να εισέλθει περισσότερο νερό στο παχύ έντερο, προκαλώντας αέρια, φούσκωμα και διάρροια. Η μείωση της συνολικής κατανάλωσης αυτών των ζυμώσιμων σακχάρων μπορεί να βελτιώσει τα συμπτώματα IBS. Η χαμηλή δίαιτα FODMAP πρέπει να δοκιμάζεται με την καθοδήγηση κλινικού διαιτολόγου.

5. Μειώστε την καφεΐνη

Η καφεΐνη μπορεί να διεγείρει τη δραστηριότητα στο παχύ έντερο. Πολλοί άνθρωποι αναφέρουν ότι μετά την κατανάλωση καφεΐνης παρουσιάζουν έντονη εντερική κινητικότητα και επιδείνωση του πόνου και της διάρροιας. Ο καφές φίλτρου περιέχει 140 mg, ο στιγμιαίος καφές 100 mg και το τσάι 75 mg καφεΐνης. Περιορίστε τον καφέ φίλτρου ή αντικαταστήσετε τον με άλλες μορφές ή κάποιο ρόφημα. Μικρές ποσότητες καφεΐνης περιέχονται επίσης σε αναψυκτικά και στο κακάο.  

6. Περιορίστε το αλκοόλ και τα ανθρακούχα ποτά

Τα αφρώδη ποτά και το αλκοόλ ίσως επιδεινώσουν τα συμπτώματα της διάρροιας. Περιορίστε την πρόσληψή τους στην καθημερινότητα για τη βελτίωση των συμπτωμάτων. Ιδανικά επιλέγετε να πίνετε έως ένα ποτήρι κρασί την ημέρα. Μην ξεχνάτε ότι η επαρκής πρόσληψη νερού κρίνεται απαραίτητη τόσο στις περιπτώσεις διάρροιας για την αποφυγή της αφυδάτωσης, όσο και στις περιπτώσεις δυσκοιλιότητας για την ενίσχυση της κινητικότητας του εντέρου. Πίνετε καθημερινά 8-10 ποτήρια νερό.

7. Δοκιμάστε τα προβιοτικά

Τα προβιοτικά συμβάλλουν στην εξισορρόπηση του εντερικού μικροβιώματος του ανθρώπου. Τα φιλικά βακτήρια ανταγωνίζονται τα δυνητικά παθογόνα βακτήρια, προκειμένου τα τελευταία να μην υπεραναπτυχθούν και δημιουργήσουν ανισορροπία στο εντερικό μικροβίωμα και κατά συνέπεια διαταραχές. Προϊόντα όπως ζυμούμενα γαλακτοκομικά (π.χ. γιαούρτι, κεφίρ), ελιές, ψωμί με προζύμι κ.ά. αποτελούν καλές πηγές προβιοτικών. Τα προβιοτικά σε κατάλληλους συνδυασμούς και αναλογίες μπορεί να είναι χρήσιμα για τους ασθενείς με IBS.

Υπάρχουν πολλά διαθέσιμα προβιοτικά προϊόντα σε συμπληρώματα κατάλληλα για την ενίσχυση και την εξισορρόπηση του εντερικού μικροβιώματος. Επιλέγετε πάντοτε ποιοτικά προϊόντα, εξειδικευμένα για την περίπτωση και τα συμπτώματά σας, τα οποία σας προσφέρουν πολλαπλά οφέλη.

Τα προβιοτικά bacteflora της OLONEA είναι σχεδιασμένα για να καλύπτουν κάθε ξεχωριστή ανάγκη με εξειδικευμένους συνδυσμούς διαφορετικών στελεχών βακτηρίων για στοχευμένη δράση.

Ανάλογα με τις ανάγκες σας, μπορείτε να επιλέξετε ανάμεσα σε ένα από τα:

bacteflora® DAILY 

Αντιμετωπίστε το Σύνδρομο Ευερέθιστου Εντέρου όσο πιο φυσικά γίνεται και πάντα με τη καθοδήγηση ενός ειδικού. Υιοθετήστε έναν υγιεινό τρόπο ζωής που θα περιλαμβάνει την ισορροπημένη διατροφή, την τακτική φυσική δραστηριότητα και προσπαθήστε να αποβάλλετε το στρες από τη καθημερινότητά σας. Συμβουλευτείτε τον γιατρό, το διαιτολόγο ή το φαρμακοποιό σας και ενημερωθείτε για τα ιατρικά συμπληρώματα διατροφής έτσι ώστε να ανακουφιστείτε φυσικά και χωρίς παρενέργειες από τα συμπτώματα του Συνδρόμου Ευερέθιστου Εντέρου.

Βιβλιογραφία

1. Ooi, S. L., Correa, D., & Pak, S. C. (2019). Probiotics, prebiotics, and low FODMAP diet for irritable bowel syndrome – What is the current evidence? Complementary Therapies in Medicine, 43(January), 73–80. https://doi.org/10.1016/j.ctim.2019.01.010
2. Cozma-Petrut, A., Loghin, F., Miere, D., & Dumitrascu, D. L. (2017). Diet in irritable bowel syndrome: What to recommend, not what to forbid to patients! World Journal of Gastroenterology, 23(21), 3771–3783. https://doi.org/10.3748/wjg.v23.i21.3771
3. Staudacher, H. M., Ralph, F. S. E., Irving, P. M., Whelan, K., & Lomer, M. C. E. (2020). Nutrient Intake, Diet Quality, and Diet Diversity in Irritable Bowel Syndrome and the Impact of the Low FODMAP Diet. Journal of the Academy of Nutrition and Dietetics, 120(4), 535–547. https://doi.org/10.1016/j.jand.2019.01.017
4. Varjú, P., Farkas, N., Hegyi, P., Garami, A., Szabó, I., Illés, A., … Czimmer, J. (2017). Low fermentable oligosaccharides, disaccharides, monosaccharides and polyols (FODMAP) diet improves symptoms in adults suffering from irritable bowel syndrome (IBS) compared to standard IBS diet: A meta-analysis of clinical studies. PLoS ONE, 12(8), 1–15. https://doi.org/10.1371/journal.pone.0182942