Οι γυναικολογικές παθήσεις του κόλπου συνδέονται συχνά με την ανισορροπία του κολπικού μικροβιώματος και την απώλεια της κυριαρχίας των βακτηρίων Lactobacillus. Η εξισορρόπηση του κολπικού μικροβιώματος και η συμπλήρωση Lactobacillus αποτελεί μια πολλά υποσχόμενη προσέγγιση για τη θεραπεία αλλά και τη πρόληψη γυναικολογικών παθήσεων.
Πως επιδρά το κολπικό μικροβίωμα στην υγεία της περιοχής;
Ο κόλπος είναι ένα σημαντικό και πολύπλοκο οικοσύστημα, που αποικίζεται φυσιολογικά από ωφέλιμα βακτήρια, τα οποία συνυπάρχουν σε σχετική αφθονία και ποικιλομορφία, ενώ απαντάται, επίσης, ένας μικρός αριθμός μυκήτων και παρασίτων. Οι ισορροπημένες μικροβιακές κοινότητες είναι ζωτικής σημασίας για την υγεία των γυναικών.
Οι μικροοργανισμοί αυτοί αποτελούν το κολπικό μικροβίωμα, με κυρίαρχα είδη βακτηρίων αυτά του γένους Lactobacillus. Συνολικά έχουν εντοπιστεί πάνω από 140 διαφορετικά είδη Lactobacillus, ωστόσο αυτά που συνήθως κυριαρχούν είναι τα L. crispatus, L. gasseri, L. jensenii και L. iners. Οι γαλακτοβάκιλλοι έχουν την ικανότητα να παράγουν γαλακτικό οξύ και άλλες ενώσεις, όπως υπεροξείδιο του υδρογόνου και βακτηριοσίνες, οι οποίες διατηρούν το pH του κόλπου όξινο με φυσιολογικές τιμές κάτω του 4,5. Εάν η ισορροπία των Lactobacillus διαταραχθεί ή μεταβληθεί, παθογόνοι μικροοργανισμοί βρίσκουν χώρο και ευνοϊκές συνθήκες για να υπεραναπτυχθούν, να προκαλέσουν λοίμωξη και να θέσουν σε κίνδυνο την υγεία. Γίνεται αντιληπτό, πως η κυριαρχία των Lactobacillus θεωρείται γενικά ως χαρακτηριστικό γνώρισμα του υγιούς μικροβιώματος.
Το κολπικό μικροβίωμα εξελίσσεται συνεχώς, κατά τη διάρκεια ζωής της γυναίκας. Επηρεάζεται σημαντικά από την ηλικία, τις πιθανές ορμονικές αλλαγές, την έμμηνο ρύση, την εγκυμοσύνη κ.ά. Για παράδειγμα, κατά τη διάρκεια της εμμήνου ρύσεως, υπάρχει μείωση έως και 100 φορές σε είδη Lactobacillus. Σημαντικό ρόλο για ένα υγιές κολπικό μικροβίωμα παίζει, επίσης, ο γενικότερος τρόπος ζωής, η υγιεινή, η σεξουαλική επαφή, οι μέθοδοι αντισύλληψης, τα προβιοτικά, η χρήση αντιβιοτικών, το κάπνισμα, το άγχος και πολλά ακόμα. Αξίζει να σημειωθεί, πως το κολπικό μικροβίωμα είναι ιδιαίτερα ευάλωτο σε εσωτερικά και εξωτερικά ερεθίσματα.
Τι προκαλεί την εμφάνιση μιας κολπίτιδας;
Η διατάραξη της ισορροπίας του κολπικού μικροβιώματος, δηλαδή η μείωση των γαλακτοβακίλλων και των μεταβολιτών τους, προκαλεί άνοδο του pH πάνω από το 4,5. Από τη στιγμή που το pH δεν είναι πια όξινο, δημιουργούνται ευνοϊκές συνθήκες για την υπερανάπτυξη αναερόβιων βακτηρίων (Gardnerella, Atopobium, Prevotella, Megasphaera, Leptotrichia, Sneathia κ.λπ.) στην περιοχή του κόλπου, οι οποίοι είναι δυνατόν να οδηγήσουν σε λοίμωξη. Σύμφωνα με έρευνες, οι κολπίτιδες είναι ο συνηθέστερος λόγος επίσκεψης σε γυναικολόγο, αφού το 75% των γυναικών θα υποφέρουν από κολπίτιδα κάποια στιγμή στη ζωή τους και, μάλιστα, οι περισσότερες για πάνω από μία φορά.
Διαφορετικοί τύποι κολπίτιδας
Η βακτηριακή κολπίτιδα, λοιπόν, είναι μια κοινή κολπική λοίμωξη, η οποία οφείλεται σε βακτήρια και απασχολεί κυρίως γυναίκες αναπαραγωγικής ηλικίας. Αποτελεί την πιο κοινή ασθένεια του κατώτερου γεννητικού συστήματος. Η συμπτωματολογία της κολπίτιδας διαφέρει από γυναίκα σε γυναίκα. Εκδηλώνεται, συνήθως, με μη φυσιολογικές κολπικές εκκρίσεις, ασυνήθιστη οσμή του κόλπου, λόγω των μικροοργανισμών που παράγουν μεγάλες ποσότητες ενζύμων, και αίσθηση φαγούρας, ενώ πολλά είναι τα ασυμπτωματικά περιστατικά.
Πέραν της βακτηριακής κολπίτιδας, λοίμωξη μπορεί να προκληθεί και από υπερανάπτυξη του μύκητα Candida albicans, ο οποίος φυσιολογικά υπάρχει στους βλεννογόνους της περιγεννητικής περιοχής και βοηθά να διατηρηθεί όξινο το pH του κόλπου. Η μυκητίαση από Candida albicans εμφανίζεται, επίσης, σε γυναίκες αναπαραγωγικής ηλικίας, ενώ υπάρχει και δυνατότητα μετάδοσης μέσω της σεξουαλικής επαφής σε άνδρες. Τα κυριότερα συμπτώματα να είναι οι συμπαγείς λευκές εκκρίσεις, ο κνησμός, ο πόνος και ο ερεθισμός κατά τη διάρκεια του σεξ ή της ούρησης.
Φυσικά πολλοί ακόμα παράγοντες μπορεί να οδηγήσουν σε κολπίτιδα, όπως λοιμώξεις από Trichomonas vaginalis (τριχομοναδική κολπίτιδα), Neisseria gonorrhoeae (γονόρροια), Mycoplasma genitalium (τραχηλίτιδας), Chlamydia trachomatis (φλεγμονώδης νόσος της πυέλου). Ενώ ακόμα και οι ιοί, συμπεριλαμβανομένων του ιού των ανθρώπινων θηλωμάτων, του ιού του απλού έρπητα και του ιού της ανθρώπινης ανοσοανεπάρκειας (ΗΙV) είναι πιθανοί παράγοντες κολπίτιδας.
Σε κάθε περίπτωση αξίζει να σημειωθεί πως κολπίτιδα είναι δυνατόν να προκληθεί και από μη μολυσματικούς παράγοντες. Διαταραχές της εμμήνου ρύσεως, επιπλοκές στην εγκυμοσύνη ή διακοπή κύησης, ινομυώματα της μήτρας ακόμα και σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών έχουν συσχετιστεί, επίσης, με την κολπική δυσβίωση.
Τρόποι αντιμετώπισης της κολπιτιδας
Ο πιο συνηθισμένος τρόπος αντιμετώπισης για την κοινή βακτηριακή κολπίτιδα είναι τα αντιβιοτικά ευρέως φάσματος. Οι αντιβιώσεις παρουσιάζουν ευνοϊκές θεραπευτικές επιδράσεις, αλλά και εν γένει προβλήματα, όπως η αντίσταση στα φάρμακα και η υψηλή υποτροπή.
Ένα άλλο ζήτημα που προκύπτει από τη χρήση αντιβιοτικών είναι η επίδρασή τους στους πληθυσμούς των Lactobacillus, γεγονός που οδηγεί σε πιθανότητα υπερανάπτυξης μυκήτων και εμφάνιση μυκητιάσεων. Η λήψη αντιμυκητιασικών φαρμάκων θεραπεύει από τις μυκητιάσεις, χωρίς όμως να συμπληρώνει το κολπικό μικροβίωμα για την αποκατάσταση της ισορροπίας. Ο κύκλος επαναλαμβάνεται, αφού παθογόνα βακτήρια αρχίζουν να πολλαπλασιάζονται και πάλι, με αποτέλεσμα μια άλλη βακτηριακή λοίμωξη.
Φυσική πρόληψη
Η κολπίτιδα αποτελεί μια κοινή λοίμωξη, που στις περισσότερες των περιπτώσεων επηρεάζεται κατά πολύ από τις συνήθειες της καθημερινότητας.
Κολπικό μικροβίωμα
Η εμφάνιση κολπίτιδας οφείλεται, πρωτίστως, στην ανισορροπία του κολπικού μικροβιώματος. Κολπικό και εντερικό μικροβίωμα είναι άμεσα συνδεδεμένα, ειδικά αν κάποιος αναλογιστεί, ότι η μόλυνση του κόλπου και των γύρω περιοχών, προέρχεται συχνά από παθογόνα που συνήθως κατοικούν στο έντερο. Οι γαλακτοβάκιλλοι έχουν τη δυνατότητα να ανταγωνίζονται παθογόνους μικροοργανισμούς, με αποτέλεσμα να αποτρέπουν την ανάπτυξη τους. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα, ξεκινώντας από το εντερικό μικροβίωμα, να μην υπάρχει χώρος υπερανάπτυξης για δυνητικά παθογόνους μικροοργανισμούς.
Προβιοτικά με βάση τα βακτήρια Lactobacillus έχουν ευεργετικά οφέλη στη βακτηριακή κολπίτιδα μέσω της ρύθμισης του κολπικού μικροβιώματος. In vitro και κλινικές μελέτες έδειξαν, ότι οι γαλακτοβάκιλλοι μπορούν να μειώσουν τον αποικισμό παθογόνων, παρεμποδίζοντας την προσκόλληση παθογόνων στο επιθήλιο, αναστέλλοντας την ανάπτυξη παθογόνων με την παραγωγή βακτηριοσινών και διατηρώντας το όξινο περιβάλλον με την παραγωγή γαλακτικού οξέος. Επίσης, τα βακτήρια Lactobacillus έχει φανεί ότι ανακουφίζουν πιθανή φλεγμονώδη αντίδραση.
Εκτός από τον προληπτικό χαρακτήρα των προβιοτικών, είναι απαραίτητα και κατά τη διάρκεια λήψης αντιβίωσης, ώστε να μειωθούν στο ελάχιστο οι παρενέργειες, όπως αναφέρθηκαν και παραπάνω. Ενώ σε μελέτες έχει αποδειχθεί και η συνεργική δράση των προβιοτικών με τις αντιβιώσεις με καλύτερη ανταπόκριση στη θεραπεία.
Τρόπος ζωής
Είναι πάντοτε χρήσιμο να ακολουθείται ένας ισορροπημένος τρόπος ζωής, με διατροφή πλούσια σε φρούτα και λαχανικά, χαμηλή σε ζάχαρη, αλάτι και επεξεργασμένα τρόφιμα, συστηματική άθληση και επαρκή ξεκούραση. Για παράδειγμα, μελέτες έχουν δείξει, ότι οι μύκητες και τα επιβλαβή βακτήρια εμφανίζονται πιο συχνά σε άτομα με αυξημένη πρόσληψη ζάχαρης ή λιπαρών οξέων. Πρωταγωνιστικό ρόλο στη διατήρηση της ισορροπίας του οργανισμού έχει και το άγχος, το οποίο επιβαρύνει την υγεία. Οι περίοδοι με έντονο στρες προκαλούν εξασθένηση του ανοσοποιητικού συστήματος, το οποίο δεν είναι ικανό να αμυνθεί αποτελεσματικά ενάντια παθογόνων μικροοργανισμών.
Υγιεινή
Οι λοιμώξεις του κόλπου συχνά είναι συνυφασμένες με την κακή ή ανεπαρκή υγιεινή. Αυτό που οι περισσότερες γυναίκες αγνοούν είναι ότι και η υπερβολική καθαριότητα μπορεί να έχει ανεπιθύμητα αποτελέσματα. Είναι απαραίτητο να δίνεται προσοχή στις πλύσεις με σκευάσματα που διαταράσσουν το pH της περιοχής. Η μεταβολή του pH διαταράσσει το «φυσικό περιβάλλον» των μικροοργανισμών, γεγονός που αναστέλλει την ανάπτυξη και τη δράση τους. Απαραίτητη προϋπόθεση η τήρηση των βασικών κανόνων υγιεινής, για παράδειγμα, κατά τη διάρκεια της σεξουαλικής επαφής ή όταν επισκέπτεστε τουαλέτες σε δημόσιους χώρους.
bacteflora INTIM® από την OLONEA®
Επιλέξτε τα σωστά συμπληρώματα διατροφής με προβιοτικά και ποικιλία Lactobacillus. Ελέγχετε πάντα τον αριθμό στελεχών που περιέχονται στο σκεύασμα, αλλά και τον πληθυσμό που θα λάβετε ανά δόση. Το bacteflora INTIM είναι ένα συμβιωτικό συμπλήρωμα διατροφής με 25 προβιοτικά στελέχη και 50 δισεκατομμύρια πληθυσμό ανά κάψουλα και πρεβιοτική ινουλίνη.
Η πλούσια σύστασή του σε Lactobacillus το καθιστά την ιδανική επιλογή για την εξισορρόπηση κολπικού, αλλά και εντερικού μικροβιώματος. Η εξειδικευμένη τεχνολογία μικροενκαψούλωσης παρέχει τη μέγιστη δυνατή προστασία στους ευαίσθητους μικροοργανισμούς, εξασφαλίζοντας την επιβίωση των γαλακτοβακίλλων έως την ημερομηνία λήξης, αλλά και κατά την δίοδο τους από το γαστρεντερικό σύστημα. Ένα προϊόν κατάλληλο για όλους, καθώς δεν περιέχει συντηρητικά, GMOs, βλαπτικά πρόσθετα και αλλεργιογόνα και είναι 100% vegan.
Αγάπησε το μικροβίωμά σου. Βρες και εσύ το δικό σου bacteflora®
Βιβλιογραφία
- Han Y, Liu Z, Chen T. Role of Vaginal Microbiota Dysbiosis in Gynecological Diseases and the Potential Interventions. Front Microbiol. 2021 Jun 18;12:643422. doi: 10.3389/fmicb.2021.643422. PMID: 34220737; PMCID: PMC8249587.
- Gupta S, Kakkar V, Bhushan I. Crosstalk between Vaginal Microbiome and Female Health: A review. Microb Pathog. 2019 Nov;136:103696. doi: 10.1016/j.micpath.2019.103696. Epub 2019 Aug 23. PMID: 31449855.
- Smith SB, Ravel J. The vaginal microbiota, host defence and reproductive physiology. J Physiol. 2017 Jan 15;595(2):451-463. doi: 10.1113/JP271694. Epub 2016 May 5. PMID: 27373840; PMCID: PMC5233653.
- Ma B, Forney LJ, Ravel J. Vaginal microbiome: rethinking health and disease. Annu Rev Microbiol. 2012;66:371-89. doi: 10.1146/annurev-micro-092611-150157. Epub 2012 Jun 28. PMID: 22746335; PMCID: PMC3780402.
