Στο εντερικό μικροβίωμα συγκεντρώνονται οι μεγαλύτεροι πληθυσμοί μικροοργανισμών που αποικίζουν το ανθρώπινο σώμα. Αποτελείται από δεκάδες τρις μικροοργανισμών και περιλαμβάνει τουλάχιστον 1000 διαφορετικά είδη, τα οποία όταν διατηρούνται σε ισορροπία δεν είναι επιβλαβή, αλλά απολύτως απαραίτητα για την υγεία του γαστρεντερικού συστήματος.
Τι είναι το εντερικό μικροβίωμα;
Την τελευταία δεκαετία μεγάλο επιστημονικό ενδιαφέρον έχει δημιουργηθεί γύρω από το εντερικό μικροβίωμα και τα βακτηριακά στελέχη. Οι πληθυσμοί βακτηρίων που αποικίζουν τον γαστρεντερικό σωλήνα ανέρχονται σε δεκάδες τρισεκατομμύρια και περιλαμβάνουν τουλάχιστον 1000 διαφορετικά είδη βακτηρίων, καθιστώντας το εντερικό μικροβίωμα, ως την πλειοψηφία του συνολικού ανθρώπινου μικροβιώματος. Τα είδη αυτά κατηγοριοποιούνται σε παθογόνα, μη παθογόνα και δυνητικά παθογόνα, ανάλογα με το αν ενεργούν προς όφελος ή εις βάρος του οργανισμού, ή ακόμα και συνδυαστικά. Η ισορροπία μεταξύ αυτών των μικροοργανισμών παίζει καθοριστικό ρόλο στην υγεία του εντέρου, των συστημάτων που αυτό επηρεάζει, και κατά συνέπεια ολόκληρου του οργανισμού.
Ο ρόλος του εντερικού μικροβιώματος στην υγεία
Η σπουδαιότητα του εντερικού μικροβιώματος αποτυπώνεται στις ποικίλες δράσεις του στον οργανισμό. Μελέτες έχουν δείξει ότι το ισορροπημένο εντερικό μικροβίωμα, ρυθμίζει την κινητικότητα του εντέρου, ενισχύει τον μεταβολισμό, παρέχει ανοσολογική προστασία και δρα νευρορυθμιστικά. Πιο συγκεκριμένα το εντερικό μικροβίωμα επηρεάζει τον μεταβολισμό των υδατανθράκων, των πρωτεϊνών, των λιπών, αλλά και των χολικών οξέων, ενώ συμμετέχει στην απορρόφηση του σιδήρου, του ασβεστίου και του μαγνησίου, καθώς και στην παραγωγή της βιταμίνης Κ και των βιταμινών του συμπλέγματος Β. Ακόμη, το εντερικό μικροβίωμα ενισχύει τα εντερικά τοιχώματα μην επιτρέποντας την εγκατάσταση και τον πολλαπλασιασμό των παθογόνων μικροοργανισμών, μια κατάσταση γνωστή ως δυσβίωση, προστατεύοντας έτσι από τη βακτηριακή διαμετάθεση. Μάλιστα το εντερικό μικροβίωμα θεωρείται το μεγαλύτερο και σημαντικότερο αμυντικό όργανο του ανοσοποιητικού συστήματος, καθώς στο έντερο φιλοξενείται το 60%-80% των κυττάρων του ανοσοποιητικού συστήματος του οργανισμού.
Το εντυπωσιακότερο όλων, όμως, είναι ότι το έντερο είναι το μόνο όργανο που διαθέτει δικό του, ανεξάρτητο νευρικό σύστημα, γνωστό με τον όρο «εντερικός εγκέφαλος». Ένα περίπλοκο σύστημα 100 εκατομμυρίων νευρώνων, ενσωματωμένων στα τοιχώματα του εντέρου, δίνει τη δυνατότητα στο έντερο να επικοινωνεί άμεσα με το κεντρικό νευρικό σύστημα, ανταλλάσσοντας σημαντικές πληροφορίες, επηρεάζοντας όχι μόνο την κινητικότητα του εντέρου, αλλά και την έκκριση ορμονών.
Παράγοντες που επηρεάζουν το εντερικό μικροβίωμα
Η ισορροπία των συστημάτων που προαναφέρθηκαν εξαρτάται άμεσα από την ισορροπία και την ποικιλία του εντερικού μικροβιώματος. Τα είδη και οι πληθυσμοί του εντερικού μικροβιώματος επηρεάζονται από παράγοντες όπως η ηλικία, οι καθημερινές συνήθειες, η διατροφή, οι φαρμακευτικές αγωγές, το περιβάλλον κ.ά..
Η δημιουργία του ξεκινά από την στιγμή της γέννησης, επηρεάζεται από τις συνθήκες του τοκετού (είδος τοκετού, περιβάλλον κ.ά.) και εξελίσσεται σημαντικά τα πρώτα δύο έτη. Εμπλουτίζεται μέχρι την ηλικία των 12 ετών και στη συνέχεια σταθεροποιείται. Υπό φυσιολογικές συνθήκες παραμένει αμετάβλητο για το υπόλοιπο της ζωής. Ωστόσο, μετά την ηλικία των 50 ετών παρατηρείται μια ποιοτική και ποσοτική αναδιάρθρωση των πληθυσμών του εντερικού μικροβιώματος.
Τι είναι τα προβιοτικά και πώς δρουν
Όπως φαίνεται οι παράγοντες που βάλλουν την ισορροπία του εντερικού μικροβιώματος είναι πολλοί και απρόβλεπτοι, επηρεάζοντας τελικά και τη συνολική υγεία μας. Η καθημερινή ενίσχυση λοιπόν του εντερικού μικροβιώματος με προβιοτικά κρίνεται απαραίτητη.
Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, τα προβιοτικά είναι ζωντανοί μικροοργανισμοί που, όταν λαμβάνονται σε επαρκείς ποσότητες, έχουν θετικό αποτέλεσμα στην πρόληψη ή θεραπεία μιας ειδικής παθολογικής κατάστασης, μέσω της βελτίωσης της ισορροπίας του εντερικού μικροβιώματος του οργανισμού που τα λαμβάνει.
Τα προβιοτικά λαμβάνονται φυσικά μέσω των τροφών και εφόσον επιβιώσουν κατά τη διέλευσή τους από το ανώτερο γαστρεντερικό σύστημα, καταλήγουν στο έντερο όπου προσκολλώνται και με τη βοήθεια των πρεβιοτικών, πολλαπλασιάζονται και ασκούν τις ευεργετικές τους δράσεις, βελτιώνοντας την ισορροπία της εντερικής χλωρίδας.
Τα πρεβιοτικά είναι κυρίως φυτικές ίνες που χρησιμοποιούνται επιλεκτικά ως θρεπτικό υπόστρωμα από τα ενδογενή βακτήρια, που αποικίζουν τον εντερικό σωλήνα, προάγοντας την ανάπτυξή τους και τη μεταβολική τους δραστηριότητα προς όφελος του οργανισμού.
Κύριος εκπρόσωπός τους είναι η ινουλίνη, μία φυσική φυτική ίνα, η οποία δρα ως πρεβιοτικό, αποτρέποντας παράλληλα την εγκατάσταση και τον πολλαπλασιασμό παθογόνων βακτηρίων και συντελώντας στην απορρόφηση του ασβεστίου και του μαγνησίου, παρέχοντας έτσι πολλαπλά οφέλη στην υγεία. Τροφές με πρεβιοτική δράση είναι η μπανάνα, το μήλο, η βρώμη, το μέλι, οι αγκινάρες, το σκόρδο, κ.α.
Προβιοτικά μέσω τροφίμων και συμπληρωμάτων διατροφής
Τροφές πλούσιες σε προβιοτικά είναι το παραδοσιακό κατσικίσιο ή πρόβειο γιαούρτι, το κεφίρ, το ξινόγαλα, τα μαλακά τυριά, το τουρσί, ο αρακάς, κ.α.. Ωστόσο, τα προβιοτικά των τροφών, συχνά είτε δεν εμπεριέχονται σε επαρκείς ποσότητες, είτε έχουν καταστραφεί εξαιτίας της επεξεργασίας των προϊόντων. Ακόμα και αν παραμένουν ζωντανά μέχρι την κατανάλωσή τους και παρέχονται σε επαρκείς ποσότητες, πολλά από αυτά δεν επιβιώνουν εξαιτίας των συνθηκών που δημιουργούνται κατά την πέψη. Τα χολικά άλατα, τα οξέα του στομάχου και τα παγκρεατικά ένζυμα επηρεάζουν τη βιωσιμότητα των προβιοτικών, με αποτέλεσμα στο έντερο να φτάνουν πολύ μικρότεροι πληθυσμοί φιλικών βακτηρίων από αυτούς που απαιτούνται για τη διατήρηση της ισορροπίας του εντερικού μικροβιώματος.
Επομένως, η λήψη συμπληρωμάτων προβιοτικών κρίνεται συχνά απαραίτητη για την επαρκή συμπλήρωση του εντερικού μικροβιώματος, την ομαλή λειτουργία του εντέρου αλλά και τη συνολική θωράκιση του οργανισμού.
Η συμπλήρωση και η εξισορρόπηση του εντερικού μικροβιώματος, κυρίως μέσω συμπληρωμάτων διατροφής, κρίνεται απαραίτητη και σε διάφορες περιπτώσεις υγείας. Δεδομένα μελετών αποτυπώνουν τα οφέλη της πρόσληψης προβιοτικών και τη βελτίωση συμπτωμάτων γαστρεντερικών διαταραχών και όχι μόνο. Σύμφωνα με τις οδηγίες των ειδικών υγείας, συμπληρώματα προβιοτικών συνίστανται σε περιπτώσεις:
- Αντιβιοτική θεραπεία.
- Διαταραχές γαστρεντερικού συστήματος, όπως δυσκοιλιότητα, διάρροια, φούσκωμα, δυσπεψία, μετεωρισμός, σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου (ΣΕΕ), διάρροια του ταξιδιώτη, νόσος του Crohn, ελκώδης κολίτιδα, εκκολπωματίτιδα.
- Λοιμώξεις του ουροποιητικού συστήματος: κυστίτιδα, ουρολοίμωξη.
- Διατάραξη κολπικού μικροβιώματος: κολπικές βακτηριακές λοιμώξεις, μυκητίαση, κνησμός.
- Δυσανεξία σε συστατικά τροφίμων, όπως στη λακτόζη.
- Ανοσοποιητικό σύστημα, κοινά συμπτώματα του ανώτερου αναπνευστικού.
- Βακτηριακή δυσβίωση, η οποία οδηγεί σε υποβιταμίνωση ή δυσαπορρόφηση βιταμινών, που παρατηρείται σε περιπτώσεις κοιλιοκάκης, τροφικής δυσανεξίας ή σε ηλικιωμένους.
Η λήψη συμπληρωμάτων προβιοτικών ενδείκνυται για την επαναφορά και την ενίσχυση του εντερικού μικροβιώματος, καθώς και για την πρόληψη και τη θεραπεία των παραπάνω περιπτώσεων.
H καινοτομία της OLONEA® στα συμπληρώματα διατροφής με προβιοτικά.
Η οικογένεια bacteflora διαθέτει διαφορετικά προϊόντα με προβιοτικά και άλλα συστατικά, για κάθε διαφορετική ανάγκη, ηλικία και φύλο. Η δημιουργία συμβιωτικών, συνδυαστικών δηλαδή προϊόντων με προβιοτικά και πρεβιοτικές φυτικές ίνες, προσφέρει συνεργική και ευεργετική δράση στον οργανισμό. Τα συμβιωτικά προσφέρουν ταυτόχρονα τόσο τα οφέλη των προβιοτικών, όσο και των πρεβιοτικών για πιο άμεση και αποτελεσματική εξισορρόπηση του εντερικού μικροβιώματος. Κάθε ένα από τα προϊόντα της οικογένειας bacteflora, διαθέτει μοναδική σύνθεση προβιοτικών και δρα εξειδικευμένα αντιμετωπίζοντας μια ειδική κατάσταση υγείας, μέσω της ενίσχυσης του εντερικού μικροβιώματος και της θωράκισης του οργανισμού.
Αγάπησε το μικροβίωμα σου. Βρες και εσύ το δικό σου bacteflora.
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
- Wieërs, G., Belkhir, L., Enaud, R., Leclercq, S., Philippart de Foy, J., Dequenne, I., de Timary, P. and Cani, P., 2020. How Probiotics Affect the Microbiota. Frontiers in Cellular and Infection Microbiology, 9.
- Kim, S., Guevarra, R., Kim, Y., Kwon, J., Kim, H., Cho, J., Kim, H. and Lee, J., 2019. Role of Probiotics in Human Gut Microbiome-Associated Diseases. Journal of Microbiology and Biotechnology, 29(9), pp.1335-1340.
- Mayo Clinic. 2021. Probiotics and prebiotics: What you should know. [online] Available at: <https://www.mayoclinic.org/healthy-lifestyle/consumer-health/expert-answers/probiotics/faq-20058065> [Accessed 21 May 2021].
