Τι είναι τα βακτήρια με βάση το έδαφος;
Έχετε ακούσει για τους μικροοργανισμούς με βάση το έδαφος; Τα γνωστά και ως «βακτήρια του εδάφους» ή «οργανισμοί του εδάφους» κάνουν όλο και πιο συχνά την εμφάνισή τους σε συμπληρώματα διατροφής, λειτουργικά τρόφιμα ή ποτά. Ποια όμως είναι τα πλεονεκτήματα αυτής της κατηγορίας βακτηρίων;
Οι συγκεκριμένοι μικροοργανισμοί εμφανίζουν εξαιρετικές ιδιότητες αντίστασης σε ακραίες συνθήκες, συμπεριλαμβανομένων των οξέων του στομάχου και των υψηλών θερμοκρασιών. Αυτό σημαίνει ότι μπορούν εύκολα να χρησιμοποιηθούν από τη βιομηχανία συμπληρωμάτων και τροφίμων, χωρίς απώλειες για τα φιλικά βακτήρια. Ας δούμε όμως αυτές τις ιδιότητες πιο αναλυτικά.
Όπως υποδηλώνει και το όνομά τους, οι οργανισμοί με βάση το έδαφος είναι βακτήρια που εντοπίζονται στο φυσικό περιβάλλον και στο έδαφος. Τα βακτήρια αυτά βρίσκονταν σε όλη τη τροφική αλυσίδα με αποτέλεσμα να καταλήγουν στον ανθρώπινο οργανισμό και να αποτελούν μέρος του εντερικού μικροβιώματος. Η αφθονία αυτών των μικροοργανισμών τείνει να μειώνεται επικίνδυνα τα τελευταία χρόνια, καθώς οι σύγχρονες μέθοδοι καλλιέργειας, η αποστείρωση που υφίστανται οι πρώτες ύλες και οι τεχνικές επεξεργασίας των τροφίμων εξαλείφουν το μεγαλύτερο ποσοστό των μικροοργανισμών. Αναλογιστείτε πόσες φορές έχετε απορρίψει ένα τρόφιμο λόγω του «θαμπού» χρώματος του ή των σημαδιών που φέρει. Σκεφτείτε, επίσης, την ποσότητα επεξεργασμένων τροφών που λαμβάνετε καθημερινά. Παρομοίως, το συσκευασμένο νερό που πίνουμε δεν έχει το ίδιο μικροβιακό φορτίο με το νερό που προέρχεται απευθείας από πηγές και το οποίο συνέβαλε στην έκθεση του ανθρώπινου οργανισμού σε ένα ευρύ φάσμα βακτηριακών ειδών. Ακόμα και η επαφή μας με το φυσικό περιβάλλον αποτελεί είδος πολυτελείας, δεδομένης της ζωής στα αστικά κέντρα. Όλα αυτά συναινούν στη μειωμένη πρόσληψη μικροοργανισμών από το φυσικό περιβάλλον.
Η έλλειψη της επαφής με αυτά τα είδη μικροοργανισμών θεωρείται επιζήμια για την ανάπτυξη του ανοσοποιητικού συστήματος, ενώ οι αποστειρωμένες συνθήκες διαβίωσης συχνά συνδέονται με αλλεργικές καταστάσεις όπως το άσθμα και το έκζεμα ακόμα και σε πολύ μικρές ηλικίες. Άλλωστε η μειωμένη επαφή των παιδιών με το φυσικό περιβάλλον φαίνεται να είναι ένας από τους βασικούς παράγοντες εμφάνισης αλλεργιών.
Ποιοί soil-based μικροοργανισμοί χρησιμοποιούνται ως προβιοτικά;
Υπάρχουν εκατοντάδες διαφορετικά είδη από μικροοργανισμούς που χαρακτηρίζονται ως βακτήρια εδάφους. Τα περισσότερα ανήκουν στο γένος Bacillus, όπως το είδος Bacillus subtilis και το είδος Bacillus coagulans. Τα βακτήρια αυτά, οι λεγόμενοι βάκιλοι, συγκεντρώνουν μεγάλο ενδιαφέρον για τις προβιοτικές τους ιδιότητες, λόγω της σπορογονικής ικανότητάς τους, δηλαδή την δυνατότητα να παράγουν σπόρια. Τα βακτήρια Bacillus όταν αντιλαμβάνονται κίνδυνο λόγω μη φιλικού περιβάλλοντος ή ελλείψει τροφής ξεκινούν τη διαδικασία παραγωγής σπορίων, τα οποία έχουν σκληρό εξωτερικό περίβλημα αποτελούμενο από σύνθετες πρωτεΐνες. Αυτό τα καθιστά εξαιρετικά ανθεκτικά και ικανά να επιβιώσουν υπό αντίξοες συνθήκες όπως υψηλές θερμοκρασίες, πίεση, επίπεδα οξυγόνου, υγρασία και οξύτητα. Ακόμα και όταν τα βακτήρια δεν μπορούν να επιβιώσουν, τα σπόρια που έχουν παράξει παραμένουν αδρανή στο περιβάλλον περιμένοντας την κατάλληλη στιγμή. Όταν οι συνθήκες ξανά γίνουν ευνοϊκές, τότε τα σπόρια ενεργοποιούνται και γίνονται ξανά βακτήρια.
Σύμφωνα με αυτά τα χαρακτηριστικά και σε αντίθεση με τα παραδοσιακά προβιοτικά, οι βάκιλοι εμφανίζουν μεγάλη ανθεκτικότητα στις αντίξοες συνθήκες του γαστρεντερικού σωλήνα, όπως για παράδειγμα το γαστρικό οξύ. Παράλληλα η σπορογόνος ικανότητα που διαθέτουν, τα καθιστά ανθεκτικά και για λήψη κατά τη διάρκεια αντιβίωσης. Ένα ακόμα χαρακτηριστικό των προβιοτικών Bacillus είναι η ικανότητα παραγωγής αντιμικροβιακών ουσιών, ουσίες οι οποίες δρουν ενάντια σε δυνητικά παθογόνα μικρόβια που απειλούν το εντερικό μικροβίωμα.
Η πρόσληψη βακτηρίων με βάση το έδαφος συμβάλλει στην εξισορρόπηση του εντερικού μικροβιώματος και την αποκατάσταση της δυσβίωσης. Δυσβίωση μπορεί να παρατηρηθεί σε πολλές παθήσεις, όπως το σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου, το σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών και διάφορα αυτοάνοσα νοσήματα. Μια μελέτη διερεύνησε το ρόλο των βακτηρίων Bacillus σε ασθενείς με IBS και τα αποτελέσματα έδειξαν ότι όσοι έλαβαν προβιοτικά ανέφεραν σημαντική βελτίωση στην ποιότητα ζωής και τα συμπτώματα.
Ενθαρρυντικά είναι, επίσης, τα στοιχεία σχετικά με καταστάσεις διαρρέοντος εντέρου. Αυτού του είδους τα προβιοτικά βοηθούν στην αποκατάσταση του εντερικού φραγμού και στη μείωση της διαρροής του εντέρου σε ποσοστό έως και 42%.
Η έρευνα γύρω από προβιοτικά με βάση το έδαφος είναι συνεχής. Τα επικρατέστερα είδη Bacillus coagulans και Bacillus subtilis χρησιμοποιούνται με διάφορους συνδυασμούς σε συμπληρώματα διατροφής και προτείνονται από τις προσωπικές ανάγκες του καθενός. Ωστόσο, όσον αφορά το βάρος της έρευνας, το είδος Bacillus coagulans έχει μελετηθεί εκτενέστερα και έχει δείξει τα πιο σημαντικά αποτελέσματα σε κλινικές δοκιμές.
Στελέχη του Bacillus coagulans έχουν μελετηθεί σε ενήλικες, παιδιά και ηλικιωμένους, με ιδιαίτερα καλά αποτελέσματα σε παιδιά και εφήβους με πεπτικά συμπτώματα. Σημαντική βελτίωση έχει παρατηρηθεί και σε περιπτώσεις συνδρόμου ευερέθιστου εντέρου και κυρίως σε συμπτώματα κοιλιακού πόνου, φουσκώματος, μετεωρισμού και ασυνήθιστων εντερικών κινήσεων. Αξιόλογα είναι, επίσης, τα αποτελέσματα σε περιπτώσεις αναπνευστικών λοιμώξεων και ουρολοιμώξεων, όπου η χρήση προβιοτικών Bacillus coagulans αποδεικνύεται επωφελής.
Είναι ασφαλείς οι οργανισμοί που βασίζονται στο έδαφος;
Τα βακτηριακά είδη με βάση το έδαφος χρησιμοποιούνται ευρέως για προϊόντα ανθρώπινης χρήσης και ως εκ τούτου έχουν μελετηθεί εκτενώς για την ασφάλεια τους. Μεγάλης κλίμακας μελέτες σε ανθρώπους δεν έχουν καταγράψει ανεπιθύμητες ενέργειες. Με βάση τα κλινικά και επιστημονικά δεδομένα τα βακτήρια Β. coagulans και Β. subtilis ανήκουν στο καθεστώς GRAS (Γενικά Αναγνωρισμένα ως Ασφαλή) και επίσης υπάρχουν στη λίστα QPS της Ευρωπαϊκής Αρχής Ασφάλειας Τροφίμων (EFSA). Το βακτηριακό γονιδίωμα τους έχει προσδιοριστεί και θεωρείται «μη παθογόνο», πράγμα που σημαίνει ότι αυτός ο τύπος βακτηρίων είναι ασφαλής για την υγεία.
Μέρος της επιστημονικής κοινότητας υποστηρίζει ότι οι οργανισμοί με βάση το έδαφος μπορεί να μην είναι ιδιαίτερα αποτελεσματικοί ως προβιοτικά. Αυτό γιατί τα σπόρια που παράγουν είναι ιδιαίτερα ανθεκτικά και η διαδικασία επανενεργοποίησης τους μπορεί να είναι αρκετά δύσκολη. Ως αποτέλεσμα τα οφέλη τους στον οργανισμό δεν είναι τόσο σημαντικά. Ωστόσο, οι περισσότερες μελέτες δείχνουν ότι τα σπόρια ενεργοποιούνται στο λεπτό έντερο όταν περιβάλλονται από μια ποικιλία θρεπτικών ουσιών. Το γεγονός μάλιστα ότι μπορούν και φτάνουν στο λεπτό έντερο και μετά στο παχύ έντερο ανεπηρέαστα από τα οξέα του στομάχου τους προσδίδει ακόμα μεγαλύτερη αξία για χρήση ως προβιοτικά.
Στην OLONEA δημιουργούμε προϊόντα εμπνευσμένα από τη φύση, χρησιμοποιώντας όλα εκείνα τα συστατικά που θα καλύψουν ολιστικά τις ανθρώπινες ανάγκες. Τα προβιοτικά Bacteflora περιέχουν ποικιλία μικροοργανισμών για ολοκληρωμένη κάλυψη και συμπλήρωση του ανθρώπινου μικροβιώματος.
Οι soil-based μικροοργανισμοί περιέχονται στις συνθέσεις των προϊόντων μας Bacteflora Daily, Bacteflora Plus, Bacteflora Intim και Bacteflora Cranberry. Βρείτε αυτό που σας ταιριάζει μέσα από εξειδικευμένες συνθέσεις που συμπεριλαμβάνουν τα πολύτιμα Β. coagulans και Β. subtilis.
Βιβλιογραφία
- Payne, J.; Bellmer, D.; Jadeja, R.; Muriana, P. The Potential of Bacillus Species as Probiotics in the Food Industry: A Review. Foods 2024, 13, 2444. https://doi.org/10.3390/foods13152444
- Lee NK, Kim WS, Paik HD. Bacillus strains as human probiotics: characterization, safety, microbiome, and probiotic carrier. Food Sci Biotechnol. 2019 Oct 8;28(5):1297-1305. doi: 10.1007/s10068-019-00691-9. PMID: 31695928; PMCID: PMC6811671.
- Sudha M. Ratna, Jayanth N. Aasin, M. Dhanashri, R.D Anirudh (2018). Efficacy of Bacillus coagulans Unique IS2 in treatment of irritable bowel syndrome in children: a double blind, randomised placebo controlled study. Beneficial Microbes. 9 (4), 563-572.
- Miriam A. Anaya-Loyolaa, José A. Enciso-Moreno, Juan E. López-Ramos, Gabriela García-Marín María, Y. Orozco Álvareza, Ana M. Vega-Garcíaa, Juan Mosqueda, David G.García-Gutiérrez, D. Kelle. (2019). Bacillus coagulans GBI-30, 6068 decreases upper respiratory and gastrointestinal tract symptoms in healthy Mexican scholar-aged children by modulating immune-related proteins. Food Research International. 125 (4), 10856
