Τι είναι το σύνδρομο Βurnout;
Ο όρος «Burnout» επινοήθηκε τη δεκαετία του 1970 από τον ψυχολόγο Herbert Freudenberger και περιγράφει τις συνέπειες του μακροχρόνιου, συνεχούς άγχους και των υψηλών απαιτήσεων, που σχετίζονται με τον εργασιακό χώρο. Η επαγγελματική εξουθένωση συμπεριλήφθηκε και αναλύθηκε στην 11η Αναθεώρηση της Διεθνούς Ταξινόμησης Νοσημάτων (International Classification of Disease/ICD-11) το 2019, ως επαγγελματικό φαινόμενο. Ταξινομήθηκε, λαμβάνοντας υπόψιν ότι, όσοι εμφανίζουν συμπτώματα Burnout, έχουν ανάγκη επικοινωνίας με κάποιον ειδικό υγείας, αλλά δεν χαρακτηρίζονται ως ασθενείς. Πιο συγκεκριμένα και σύμφωνα με το ICD-11, «Το Burnout ορίζεται ως ένα σύνδρομο που πιθανόν προκύπτει από χρόνιο στρες στο χώρο εργασίας, το οποίο δεν έχει αντιμετωπιστεί με επιτυχία και δεν συσχετίζεται με άλλους τομείς. Χαρακτηρίζεται από τρεις διαστάσεις:
- Αίσθημα εξάντλησης και κόπωσης
- Έντονη συναισθηματική φόρτιση, αρνητισμός και διάθεση επίκρισης για εργασιακά θέματα
- Μειωμένη επαγγελματική απόδοση
Χαρακτηριστικά παραδείγματα επαγγελματιών με σύνδρομο Burnout αποτέλεσαν γιατροί και νοσηλευτές, οι οποίοι, λόγω της φύσης της δουλειάς, συχνά καταλήγουν εξαντλημένοι και ανίκανοι να ανταπεξέλθουν. Μελέτες που αφορούν επαγγελματίες υγείας κατά τη διάρκεια της πανδημίας του ιού COVID-19, κατά κύριο λόγο νοσηλευτές, έχουν φέρει στο φως συμπτώματα άγχους, κατάθλιψης και αϋπνίας. Πολυάριθμες μελέτες τα τελευταία χρόνια υποδηλώνουν ότι οι ειδικοί υγείας χρειάζεται να έχουν πρόσβαση σε δομές προώθησης της ψυχικής ευημερίας για την πρόληψη του Burnout. Στις μέρες μας ωστόσο, ο όρος δεν χρησιμοποιείται μόνο για αυτά τα επαγγέλματα υγείας, αλλά μπορεί να επηρεάσει οποιονδήποτε επαγγελματία.
Είναι σημαντικό να κατανοήσουμε ότι το Burnout δεν είναι ιατρική διάγνωση, αλλά επηρεάζεται σημαντικά από χαρακτηριστικά της προσωπικότητας και την οικογενειακή ή κοινωνική ζωή του κάθε ατόμου. Δεν είναι λίγοι οι ειδικοί που πιστεύουν ότι άλλες αιτίες, όπως κατάθλιψη ή αγχώδεις διαταραχές, υποβόσκουν. Υποκείμενα νοσήματα ή φαρμακευτική αγωγή μπορούν επίσης να προκαλέσουν εξάντληση και κόπωση. Επομένως, είναι σημαντικό να εξετάσετε και άλλες πιθανές αιτίες.
Πώς γίνεται αντιληπτό το Burnout;
Η όλη διαδικασία βασίζεται σε ερωτηματολόγια αυτοαξιολόγησης, μέσω των οποίων αποτυπώνονται τα διάφορα συμπτώματα. Μιας και δεν υπάρχει αποδεκτός ορισμός, δεν είναι σαφές αν τα ερωτηματολόγια απεικονίζουν πραγματικά το σύνδρομο Burnout και το διακρίνουν από άλλες καταστάσεις. Το πιο συνηθισμένο ερωτηματολόγιο είναι το «Maslach Burnout Inventory» (MBI), το οποίο αναπτύχθηκε αρχικά για ερευνητικούς σκοπούς και απευθύνεται σε διαφορετικές επαγγελματικές ομάδες. Φυσικά πολλά είναι τα ερωτηματολόγια που κυκλοφορούν στο διαδίκτυο, τα οποία όμως δεν συστήνονται.
Οι ενδείξεις και τα συμπτώματα
Όπως αναφέρθηκε τα συμπτώματα πηγάζουν από τον εργασιακό χώρο και επηρεάζονται από την ψυχοσύνθεση του καθενός και άλλα προσωπικά ή κοινωνικά ζητήματα. Είναι κατανοητό, λοιπόν, ότι ερωτήματα γύρω από την επαγγελματική καθημερινότητα κάποιου, θα δώσουν πιο σαφή εικόνα για την ύπαρξη συνδρόμου Burnout. Ερωτήματα όπως:
- Δυσκολεύεστε να συγκεντρωθείτε;
- Δυσκολεύεστε να ξεκινήσετε ή ψάχνετε συνεχώς λόγους να διακόπτετε τη δουλειά σας;
- Νιώθετε ότι δεν έχετε ενέργεια ή δεν είστε παραγωγικοί;
- Έχετε γίνει ευερέθιστος ή ανυπόμονος με συναδέλφους ή πελάτες;
- Έχετε γίνει κυνικός ή επικριτικός στη δουλειά;
- Έχετε συνεχώς παραπάνω απαιτήσεις, μένετε ανικανοποίητοι ή νιώθετε απογοητευμένοι με τα επιτεύγματά σας;
- Σας ταλαιπωρούν ανεξήγητοι πονοκέφαλοι, προβλήματα στο στομάχι, στο έντερο ή άλλες σωματικές ενοχλήσεις;
- Έχουν αλλάξει οι συνήθειες του ύπνου σας;
- Καταφεύγετε στο φαγητό, το αλκοόλ ή τα φάρμακα για να νιώσετε καλύτερα;
Πιθανές αιτίες για εκδήλωση Burnout
Οι αιτίες αυτής της κατάστασης έχουν ρίζες στον εργασιακό χώρο. Περιστατικά, τα οποία δεν βρίσκουν λύση, συσσωρεύονται και καταλήγουν να δημιουργούν έντονη ψυχολογική πίεση. Κάθε τέτοιο περιστατικό, λοιπόν, προκαλεί ερεθίσματα στον οργανισμό, με αποτέλεσμα την εκδήλωση συμπτωμάτων. Πιθανά εργασιακά ζητήματα αποτελούν:
- Ανισορροπία επαγγελματικής και προσωπικής ζωής.
- Περιπτώσεις χάους, εργασία που ξεπερνά το 8ωρο ή λαμβάνει χώρα σε δυσμενείς συνθήκες είναι δυνατόν να προκαλέσουν ψυχολογική αλλά και σωματική κόπωση.
- Ασαφείς εργασιακές προσδοκίες και εργασιακές βαθμίδες που οδηγούν σε σύγχυση.
- Δυσλειτουργική συνεργασία με συναδέλφους και ανωτέρους προωθούν τη δημιουργία συναισθημάτων δυσφορίας.
- Έλλειψη ελέγχου για πιθανές καθοριστικές αποφάσεις σε σχέση με την διεκπεραίωση της δουλειάς, όπως το πρόγραμμα, ο φόρτος εργασίας ή οι διαθέσιμοι πόροι.
Πως μπορεί να αντιμετωπιστεί;
Το άγχος από όπου και αν προέρχεται, επιφέρει τα ίδια δυσάρεστα αποτελέσματα. Είναι γνωστό ότι το έντονο άγχος μπορεί να επηρεάσει την υγεία και να τροφοδοτήσει παθογένειες, όπως καρδιαγγειακές παθήσεις, εμφάνιση εγκεφαλικών επεισοδίων, υψηλή πίεση αίματος και απορρύθμιση του διαβήτη. Επίσης σε έντονες στρεσογόνες περιόδους παρατηρείται ευαισθησία σε λοιμώξεις και φλεγμονές, λόγω του εξασθενημένου ανοσοποιητικού συστήματος.
Μιας και η εργασία απορροφά μεγάλο μέρος της ζωής ενός ανθρώπου, θα πρέπει να λαμβάνει χώρα σε αξιοπρεπείς συνθήκες χωρίς να προκαλεί δυσφορία και άσχημα συναισθήματα. Η ανοχή και υπομονή ανθυγιεινών συνθηκών εργασίας μπορεί να οδηγήσει σε σωματική και ψυχολογική κατάρρευση, αν δε βρεθεί έγκαιρη λύση.
Η έναρξη μπορεί να γίνει με έναν διάλογο με συναδέλφους και ανωτέρους και θεσμοθέτηση ορίων, αξιολογώντας πάντοτε και τις υποχρεώσεις κάθε θέσης. Αυτό θα βοηθήσει στην εύρεση πιθανών «συμμάχων», οι οποίοι κατανοούν την κατάσταση και είναι πρόθυμοι για συνεργασία, με σκοπό την πιο άμεση και βιώσιμη λύση. Η υποστήριξη, από όπου και αν προέρχεται, προκαλεί ανακούφιση και θέτει τις προϋποθέσεις για έναν ιδανικό χώρο εργασίας.
Ένας ακόμα τρόπος αντιμετώπισης είναι ο ξεκάθαρος διαχωρισμός προσωπικής και επαγγελματικής ζωής. Για παράδειγμα, είναι πολύ σημαντικό να αποφεύγεται η επιπλέον εργασία κατά την επιστροφή στο σπίτι, ο έλεγχος των e-mails ή οι συνομιλίες σχετικά με τη δουλειά. Ψυχαγωγικές δραστηριότητες, αξιοποίηση ελεύθερου χρόνου με φίλους και οικογένεια και επαρκείς ώρες ύπνου είναι σίγουρα προτιμητέα και συμβάλλουν στην ουσιαστική ξεκούραση.
Επιπλέον υποστήριξη με συμπληρώματα διατροφής
Ο οργανισμός σε περιόδους έντονου στρες χρειάζεται έξτρα ενίσχυση μέσω εξειδικευμένων συμπληρωμάτων διατροφής, για να ανταπεξέλθει αποτελεσματικά. Η ΟLONEA προσφέρει ειδικά σχεδιασμένα προϊόντα που υποστηρίζουν τον οργανισμό ακόμη και στις πιο στρεσγόνες στιγμές.
Το Bacteflora Mood & Stress συμβάλλει στη συναισθηματική ισορροπία, τη διαχείριση του στρες και τη βελτίωση της ποιότητας του ύπνου. Περιέχει κλινικά μελετημένα βακτηριακά στελέχη ψυχοβιοτικών και μεταβιοτικών, τιτλοδοτημένο εκχύλισμα από σαφράν Αffron® και βιταμίνες του συμπλέγματος Β. Ο μοναδικός συνδυασμός δραστικών συστατικών υποστηρίζει τον οργανισμό μέσω της σύνδεσης εντέρου-εγκεφάλου, ενισχύει το νευρικό σύστημα και βοηθά τον οργανισμό να ανταπεξέλθει υπό καταστάσεις έντονης πίεσης.
αξιοποιεί τη δύναμη των προσαρμογόνων βοτάνων Rhodiola Rosea και ashwagandha, συμβάλλοντας στην καλύτερη προσαρμογή του οργανισμού σε περιπτώσεις άγχους. Η Rhodiola Rosea και η ashwagandha δρουν ρυθμίζοντας την κορτιζόλη, την ορμόνη του στρεςς, προάγοντας τη φυσική αντοχή στο άγχος και βελτιώνοντας πνευματικές λειτουργίες, όπως διαύγεια και μνήμη.
Όλα τα προϊόντα OLONEA® είναι σχεδιασμένα για να καλύπτουν τις ανάγκες σας και να υποστηρίζουν φυσικά την υγεία σας. Χωρίς βλαπτικά πρόσθετα και συντηρητικά, είναι κατάλληλα για όλους.
Βιβλιογραφία
- Grensman, A., Acharya, B. D., Wändell, P., Nilsson, G. H., Falkenberg, T., Sundin, Ö., & Werner, S. (2018). Effect of traditional yoga, mindfulness-based cognitive therapy, and cognitive behavioral therapy, on health related quality of life: A randomized controlled trial on patients on sick leave because of burnout. BMC Complementary and Alternative Medicine, 18(1), 1–16. https://doi.org/10.1186/s12906-018-2141-9
- Dincer, B., & Inangil, D. (2020). Since January 2020 Elsevier has created a COVID-19 resource centre with free information in English and Mandarin on the novel coronavirus COVID- 19 . The COVID-19 resource centre is hosted on Elsevier Connect , the company ’ s public news and information . January.
- https://www.who.int/news/item/28-05-2019-burn-out-an-occupational-phenomenon-international-classification-of-disease
- https://www.mayoclinic.org/healthy-lifestyle/adult-health/in-depth/burnout/art-20046642
