Η διατροφή FODMAP

Τι είναι η διατροφή FODMAP;

Η έννοια της διατροφής FODMAP έχει εδραιωθεί τα τελευταία χρόνια ως διατροφική προσέγγιση για την αντιμετώπιση των συμπτωμάτων του Συνδρόμου Ευερέθιστου Εντέρου. Στοιχεία από πολυάριθμες μελέτες πολλών ετών καταδεικνύουν ότι ο περιορισμός ορισμένων υδατανθράκων βραχείας αλυσίδας (λακτόζη, φρουκτόζη, σορβιτόλη, φρουκτάνες και GOS) μπορεί να βελτιώσει τα συμπτώματα του IBS.

Η έννοια FODMAP δημοσιεύτηκε για πρώτη φορά το 2005. Η προσέγγιση FODMAP πρότεινε, ότι μια συνολική μείωση της πρόσληψης των ανεπαρκώς απορροφούμενων υδατανθράκων βραχείας αλύσου θα ελαχιστοποιούσε τη διέγερση του νευρικού συστήματος του εντέρου και την εκδήλωση συμπτωμάτων. Αναπτύχθηκε αρχικά από την ομάδα του Πανεπιστημίου Monash στη Μελβούρνη της Αυστραλίας. Η ομάδα Monash διεξήγαγε την πρώτη έρευνα για το κατά πόσον μια διατροφή χαμηλή σε FODMAP επέδρασε στον έλεγχο των συμπτωμάτων σε ασθενείς με IBS και θέσπισε τον μηχανισμό με τον οποίο η διατροφή ασκούσε τα θετικά αποτελέσματά της. Η ομάδα Monash όρισε επίσης ένα αυστηρό πρόγραμμα ανάλυσης τροφίμων για τη μέτρηση της περιεκτικότητας σε FODMAP. Η εμπεριστατωμένη έρευνα των επιστημόνων του Πανεπιστημίου Monash βοήθησε σημαντικά στην ενημέρωση προηγούμενων στοιχείων που βασίζονταν σε περιορισμένη και κάποιες φορές λανθασμένη βιβλιογραφία. Εκείνη την εποχή, δεν υπήρχε επεξηγηματικός όρος για τα εν λόγω συστατικά, επομένως η έννοια «FODMAP» επινοήθηκε για την καλύτερη κατανόηση και τη διευκόλυνση της επικοινωνίας μεταξύ ενδιαφερόμενων μερών. Το FODMAP είναι αρκτικόλεξο που αντιστοιχεί στο Fermentable Oligo- Di- Monosaccharides and Polyols.

Μηχανισμοί Δράσης

Η αίσθηση του πόνου και της δυσφορίας που παρουσιάζονται σε άτομα με IBS προκύπτουν λόγω διαταραχών στην κινητικότητα του εντέρου και/ή υπερευαισθησίας του εντέρου. Το έντερο διαστέλλεται από την κίνηση των αερίων και του νερού. Αυτά λειτουργούν ως ερεθίσματα, προκαλώντας πόνο και πρήξιμο στο έντερο. Η διάταση του εντέρου με τη σειρά της είναι υπεύθυνη για μεταβολές στην κινητικότητα του εντέρου, συμπεριλαμβανομένων της διάρροιας, της δυσκοιλιότητας ή ενός μείγματος και των δύο.

Οι υδατάνθρακες βραχείας αλύσου έχουν παρόμοιο ρόλο στο έντερο. Λόγω του μικρού μεγέθους τους και της γρήγορης ζύμωσης τους μπορούν και επιταχύνουν τη μεταφορά αερίων και νερού, με αποτέλεσμα να επιδεινώνονται τα συμπτώματα του IBS. Τα ενδογενή βακτήρια αναλαμβάνουν τη ζύμωση των FODMAP στο παχύ έντερο, μέσω της οποίας παράγονται αέρια, όπως υδρογόνο, διοξείδιο του άνθρακα και μεθάνιο. Αυτή η διαδικασία της γρήγορης ζύμωσης προκαλεί αύξηση του όγκου του εντερικού περιεχομένου, διεγείροντας το νευρικό σύστημα του εντέρου. Ωστόσο, οι διάφορες υποομάδες του FODMAP είναι γνωστό ότι έχουν διαφορετικές δράσεις στο έντερο λόγω διαφορών στο μοριακό τους μέγεθος και στα χαρακτηριστικά απορρόφησης.

Δίαιτα τριών φάσεων

Η δίαιτα FODMAP είναι δίαιτα 3 φάσεων. Σε αυτό το διάστημα οι ειδικοί υγείας προσπαθούν να πετύχουν ισορροπία μεταξύ διατροφικών επιλογών και συμπτωμάτων. Αυτό επιτυγχάνεται με τη δοκιμή διαφορετικών διατροφικών σχημάτων, εξατομικευμένων για κάθε περιστατικό, μιας και το κάθε συστατικό επιδρά με διαφορετικό τρόπο στον κάθε ασθενή. Στόχος των ειδικών είναι ο ασθενής να μη στερείται βασικών κατηγοριών τροφίμων και να εξασφαλίζεται επάρκεια θρεπτικών συστατικών.

1.Φάση 1 – Διατροφή χαμηλή σε FODMAP (2-6 εβδομάδες)

Στόχος είναι η ανακούφιση από τα συμπτώματα. Τα τρόφιμα τα οποία είναι υψηλά σε FODMAP και παράλληλα υψηλής διατροφικής ποιότητας αντικαθίστανται με εναλλακτικές επιλογές χαμηλής περιεκτικότητας σε FODMAP. Ο ασθενής λαμβάνει κυρίως τροφές χαμηλές σε FODMAP σε αυτό το στάδιο. Η σύσταση για διάρκεια 2-6 εβδομάδες βασίζεται σε μελέτες που έχουν παρατηρήσει βελτιώσεις των συμπτωμάτων και σε συστάσεις κλινικών κατευθυντήριων γραμμών.

2. Φάση 2 – Επανεισαγωγή τροφίμων που περιέχουν FODMAP (6-8 εβδομάδες)

Ο ασθενής προχωρά στη φάση 2 μόνο εάν παρουσιάσει επαρκή βελτίωση στα συμπτώματα κατά τη Φάση 1. Παρότι η διατροφή παραμένει χαμηλή σε FODMAP, οι ειδικοί υγείας εισάγουν σταδιακά υποομάδες FODMAP, έτσι ώστε να εντοπιστούν κατηγορίες τροφίμων οι οποίες είναι ανεκτές από τους ασθενείς. Σε αυτή τη φάση ένα χρήσιμο εργαλείο για τους ασθενείς είναι η διατήρηση ημερολογίου. Εκεί οι ασθενείς καλούνται να καταγράφουν τις αντιδράσεις του οργανισμού μετά από την προσθήκη μιας νέας κατηγορίας τροφίμων. Η πρόταση για 6-8 εβδομάδες προκύπτει από την κλινική εμπειρία που δείχνει ότι περίπου αυτός ο χρόνος χρειάζεται για να ολοκληρωθεί η σταδιακή επανεισαγωγή όλων των υποομάδων FODMAP.

3.Φάση 3 – Εξατομίκευση FODMAP

Η τελευταία φάση αυτής της προσέγγισης έχει ως στόχο την κατάργηση των περιορισμών, την επέκταση της διατροφής και την καθιέρωση μιας “εξατομικευμένης” δίαιτας μακροπρόθεσμα. Ο ασθενής πλέον καλείται να κατανοήσει ποιες κατηγορίες FODMAP ανέχεται και ποιες του προκαλούν συμπτώματα και να τις κάνει μέρος της ζωής του. Η διατροφή του ασθενούς περιλαμβάνει καλά ανεκτά τρόφιμα με FODMAP σε τέτοιο βαθμό όπου επιτυγχάνεται επαρκής έλεγχος των συμπτωμάτων.

Αποτελέσματα διατροφής χαμηλής σε FODMAP

Η δίαιτα χαμηλή σε FODMAP σε πληθυσμό με IBS έχει πολύ θετικά αποτελέσματα στη συνολική λειτουργία του εντέρου, τη σοβαρότητα των συμπτωμάτων και την ποιότητα της ζωής, σε σύγκριση με μια τυπική δίαιτα. Για παράδειγμα, σε κλινική μελέτη όπου οι συμμετέχοντες προσάρμοσαν τη διατροφή τους με βάση την «χαμηλή» περιεκτικότητα των τροφίμων σε FODMAP, το 70% αυτών παρουσίασαν βελτίωση των συμπτωμάτων. Σε άλλη ανάλυση φάνηκε ότι η διατροφή Low FODMAP βελτίωσε το κοιλιακό άλγος, το πρήξιμο, τη σοβαρότητα των συμπτωμάτων και την ποιότητα ζωής. Ταυτόχρονα, στοιχεία ερευνών δείχνουν ότι μια τέτοιου είδους δίαιτα μπορεί να βελτιώσει τα λειτουργικά συμπτώματα σε άτομα με Ιδιοπαθείς Φλεγμονώδεις Νόσους του Εντέρου.

OLONEA Bactefiber: Κατάλληλα για διατροφή Low FODMAP

Η OLONEA ανταποκρινόμενη στις συνεχώς μεταβαλλόμενες ανάγκες έχει αναπτύξει συμπληρώματα φυτικών ινών, κατάλληλα για διατροφή Low FODMAP. Τα προϊόντα Bactefiber περιέχουν προβιοτικά και υδατοδιαλυτές φυτικές ίνες Sunfiber. To Sunfiber φέρει πιστοποίηση από το Πανεπιστήμιο Monash, η οποία επαληθεύει ότι το συγκεκριμένο προϊόν ανταποκρίνεται στις απαιτήσεις μιας διατροφής χαμηλής σε FODMAP.

Τα προϊόντα OLONEA Bactefiber είναι ιδανικά για την ανακούφιση της δυσκοιλιότητας και την φυσιολογική κινητικότητα του εντέρου με χρυσό βραβείο στην Κατηγορία «Καλύτερο Συμπλήρωμα για τη Λειτουργία του Εντέρου» για το 2024. Η αποκατάσταση της κινητικότητας του εντέρου γίνεται με φυσιολογικό τρόπο μέσω ειδικά επιλεγμένων προβιοτικών και του Sunfiber.

Η επιλογή μιας πιστοποιημένης για διατροφή Low FODMAP φυτικής ίνας δίνει τη δυνατότητα λήψης φυτικών ινών ακόμα και από ασθενείς IBS, οι οποίοι καλούνται να τις περιορίσουν. Τα προϊόντα Bactefiber Regular και Bactefiber Junior ανακουφίζουν σταδιακά από συμπτώματα δυσκοιλιότητας, χωρίς να προκαλούν παρενέργειες που σχετίζονται με το κοιλιακό άλγος, το φούσκωμα ή τη διάρροια. Μπορούν να αναμειχθούν με υγρά ή στερεά τρόφιμα χωρίς να αλλοιώνουν το άρωμα ή τη γεύση του.

Νοιαζόμαστε φυσικά για εσάς.

Βιβλιογραφία

1. Biesiekierski, J.R., et al., No effects of gluten in patients with self-reported non-celiac gluten sensitivity after dietary reduction of fermentable, poorly absorbed, short-chain carbohydrates. Gastroenterology, 2013. 145(2): p. 320-8 e1-3.
2. Chumpitazi, B.P., et al., Randomised clinical trial: gut microbiome biomarkers are associated with clinical response to a low FODMAP diet in children with the irritable bowel syndrome. Aliment Pharmacol Ther, 2015. 42(4): p. 418-27.
3. de Roest, R.H., et al., The low FODMAP diet improves gastrointestinal symptoms in patients with irritable bowel syndrome: a prospective study. Int J Clin Pract, 2013. 67(9): p. 895-903.
4. Ledochowski, M., et al., Fructose- and sorbitol-reduced diet improves mood and gastrointestinal disturbances in fructose malabsorbers. Scand J Gastroenterol, 2000. 35(10): p. 1048-52.
5. Marsh A, Eslick EM, Eslick GD. Does a diet low in FODMAPs reduce symptoms associated with functional gastrointestinal disorders? A comprehensive systematic review and meta-analysis. Eur J Nutr. 2015.
6. Shepherd, S.J., et al., Dietary triggers of abdominal symptoms in patients with irritable bowel syndrome: randomized placebo-controlled evidence. Clin Gastroenterol Hepatol, 2008. 6(7): p. 765-71.
7. Staudacher, H.M., et al., Fermentable carbohydrate restriction reduces luminal bifidobacteria and gastrointestinal symptoms in patients with irritable bowel syndrome. J Nutr, 2012. 142(8): p. 1510-8.
8. Whigham, L., et al., Clinical effectiveness and economic costs of group versus one-to-one education for short-chain fermentable carbohydrate restriction (low FODMAP diet) in the management of irritable bowel syndrome. J Hum Nutr Diet, 2015.