Στοματίτιδα: Παράγοντες Εμφάνισης και Αντιμετώπιση

Τι είναι η στοματίτιδα;

Πρόκειται για φλεγμονή στη στοματική κοιλότητα, που μπορεί να εμφανιστεί οπουδήποτε και επηρεάζει τα χείλη, τη γλώσσα, εσωτερικά τα μάγουλα, τα ούλα και τον ουρανίσκο. Τα έλκη και οι άφθες που δημιουργούνται, προκαλούν πόνο και οφείλονται σε διάφορες αιτίες, ανάμεσά τους παθογόνοι μικροοργανισμοί ή ψυχολογικοί παράγοντες. Τα έλκη της στοματίτιδας είναι δυνατόν να παρεμποδίσουν καθημερινές συνήθειες του ατόμου, όπως για παράδειγμα το φαγητό, την κατάποση, ακόμα και την ομιλία.

Οι πιο κοινές αιτίες περιλαμβάνουν:

• υποτροπιάζουσα αφθώδη στοματίτιδα, η οποία δεν είναι μεταδοτική
• ιογενείς λοιμώξεις, ιδιαίτερα ο απλός έρπητας
• άλλους μολυσματικούς παράγοντες (Candida albicans και βακτήρια)

Υποτροπιάζουσα αφθώδης στοματίτιδα

Η υποτροπιάζουσα αφθώδης στοματίτιδα είναι η πιο κοινή νόσος του στοματικού βλεννογόνου. Επηρεάζει άνδρες και γυναίκες όλων των ηλικιών, εθνικοτήτων και γεωγραφικών περιοχών και σε μεγάλο ποσοστό, έως 25%, παιδιά. Κλινικά χαρακτηρίζεται από επαναλαμβανόμενες κρίσεις ενός ή περισσότερων στοματικών ελκών, σε διάστημα μερικών μηνών ή ημερών, που επουλώνονται μετά από 7 έως 10 ημέρες χωρίς ουλές. Τα συμπτώματά της είναι κυρίως ήπιας μορφής με 1 έως 5 έλκη ανά επεισόδιο, τα οποία διαφέρουν σε μέγεθος.

Ποια είναι τα αίτια εμφάνισης ελκών στη στοματική κοιλότητα;

Η αιτιολογία της υποτροπιάζουσας αφθώδους στοματίτιδας παραμένει ασαφής. Μερικές μελέτες έχουν δείξει, ότι τοπικοί και συστημικοί παράγοντες επηρεάζουν την εμφάνιση και την ένταση ελκών. Τοπικό τραύμα, γενετική προδιάθεση, αδύναμο ανοσοποιητικό σύστημα, πιθανή ανεπάρκεια θρεπτικών συστατικών ή ακόμα και ορμονικές αλλαγές μπορεί να παίζουν ρόλο στην παθογένεση. Συσχέτιση έχει βρεθεί και με την ύπαρξη παθογόνων μικροοργανισμών στη στοματική κοιλότητα και την ξηροστομία, μιας και η φυσιολογική ροή του σάλιου προστατεύει τον βλεννογόνο από προσβολές.

Αντιμετώπιση

Όλοι οι παραπάνω παράγοντες καθιστούν την εφαρμογή αποτελεσματικής θεραπείας δύσκολη, με τις πιο συχνές προσεγγίσεις να περιλαμβάνουν αναλγητικά, κορτικοστεροειδή, στοματικές πλύσεις, τοπικά αντισηπτικά ακόμα και λέιζερ, που στοχεύουν στην ανακούφιση των συμπτωμάτων και την επιτάχυνση της επούλωσης. Τα περισσότερα φάρμακα που έχουν δράση σε συστήματα του οργανισμού, αν και αποτελεσματικά, έχουν παρενέργειες που καθιστούν περιορισμένη τη χρήση τους. Ως εκ τούτου, η τοπική εφαρμογή σκευασμάτων κερδίζει όλο και περισσότερο έδαφος, λόγω αποτελεσματικότητας και ασφάλειας.

Μυκητιασική στοματίτιδα

Η μυκητιασική στοματίτιδα σχετίζεται με την παρουσία του μύκητα Candida albicans. Η αντιμετώπισή της είναι πολύπλοκη, ενώ μεγάλο ρόλο παίζουν και τα μέτρα αυτοφροντίδας και στοματικής υγιεινής. Ειδικά σε περιπτώσεις τεχνητής οδοντοστοιχίας, είναι απαραίτητη η επιμελής φροντίδας της στοματικής κοιλότητας με προσεκτικό βούρτσισμα δοντιών και χρήση στοματικού διαλύματος με ευρύ μικροβιακό φάσμα, συμπεριλαμβανομένου του Candida spp. Υπάρχουν φάρμακα που αναστέλλουν την ανάπτυξη του C. albicans, με ύφεση των κλινικών σημείων και συμπτωμάτων μετά από 12-14 ημέρες. Ωστόσο, η φαρμακολογική τους τοξικότητα προκαλεί αρκετές δυσμενείς επιπτώσεις στον άνθρωπο.

Προβιοτικά για τις διαταραχές στη στοματική κοιλότητα  

Μια ελάχιστα αξιοποιημένη θεραπεία στη στοματική υγιεινή είναι η κατανάλωση προβιοτικών. Δεδομένου ότι η στοματική κοιλότητα διαθέτει μεγάλο αριθμό μικροοργανισμών, η ενίσχυση και η εξισορρόπηση του στοματικού μικροβιώματος παίζει πολύ σημαντικό ρόλο. Η συμπληρωματική λήψη προβιοτικών έχει ενθαρρυντικά αποτελέσματα, γεγονός που την καθιστά έναν ισχυρό ερευνητικό τομέα. Τα τελευταία χρόνια, η χρήση προβιοτικών βακτηρίων, που ορίζονται ως «ζωντανοί μικροοργανισμοί, που όταν χορηγούνται σε επαρκείς ποσότητες αποφέρουν όφελος για την υγεία του ξενιστή», έχει αναδειχθεί ως μια νέα στρατηγική για τη διαχείριση στοματικών παθήσεων όπως η τερηδόνα, η περιοδοντίτιδα, η στοματική καντιντίαση και δυσοσμία. Η πλειονότητα των προβιοτικών αυτών βακτηρίων ανήκει στα γένη, Lactobacillus, Bifidobacterium, Propionibacterium και Streptococcus.

Τα προβιοτικά έχει τεκμηριωθεί, ότι ρυθμίζουν το ανοσοποιητικό μειώνοντας την παραγωγή προφλεγμονωδών κυτοκινών και αυξάνοντας την παραγωγή αντιφλεγμονωδών κυτοκινών και πεπτιδίων. Επιπλέον, η δράση των προβιοτικών θα μπορούσε να αυξηθεί με τη χρήση πρεβιοτικών όπως η ινουλίνη, συνδυασμός γνωστός ως συμβιωτικό.

Μελέτες με προβιοτικά

Πρόσφατη μελέτη απέδειξε, ότι η θεραπεία με ένα συμβιωτικό συμπλήρωμα που περιείχε Lactobacillus και Bifidobacterium θα μπορούσε να ενισχύσει την ανοσολογική απόκριση σε ασθενείς με υποτροπιάζουσα αφθώδη στοματίτιδα.

Σε άλλη έρευνα μελετήθηκε η επίδραση της τοπικής εφαρμογής προβιοτικών σε ασθενείς με ήπια συμπτώματα υποτροπιάζουσας αφθώδους στοματίτιδας. Παρατηρήθηκε, λοιπόν,  εμφανής βελτίωση στη μείωση του πόνου και αμεσότερη επούλωση του έλκους. Επίσης, βρέθηκε μείωση στη συχνότητα επανεμφάνισης. Είναι σημαντικό να αναφερθεί, ότι η αποτελεσματικότητα στη μείωση του πόνου ήταν πιο εμφανής σε ενήλικες ασθενείς, ενώ η επιτάχυνση της επούλωσης σε παιδιά. Συμπέρασμα, επομένως, αυτής της μελέτης ήταν, ότι τα προβιοτικά θα μπορούσαν να είναι μια καλά ανεκτή, τοπική θεραπευτική προσέγγιση.

Ορισμένα είδη του γένους Lactobacillus και Bifidobacterium, από του στόματος, μπορούν να ασκήσουν αναστολή του Streptococcus spp. και Candida spp. Το γαλακτικό οξύ που παράγεται από αυτά τα προβιοτικά βακτήρια, λόγω του χαμηλού pH, παρεμβαίνει και τελικά εμποδίζει την ανάπτυξη του μύκητα. Σε έρευνα που έγινε σε άτομα 3^ης ηλικίας, στους οποίους δόθηκε γάλα εμπλουτισμένο με προβιοτικά, παρατηρήθηκε μεγαλύτερη κλινική βελτίωση, μειώθηκε η σοβαρότητα και ο βαθμός φλεγμονής. Με βάση τα παραπάνω, συμπεραίνουμε, ότι η λήψη προβιοτικών θα ήταν ένα αποτελεσματική, συμπληρωματικά με συμβατικές θεραπείες.

bacteflora® PLUS από την OLONEA®

Το βραβευμένο συμβιωτικό bacteflora® PLUS περιέχει προβιοτικά βακτήρια Bifidobacterium, Lactobacillus, Lactococcus και Enterococcus. Το bacteflora® PLUS διαθέτει ενισχυμένη σύνθεση 10 προβιοτικών στελεχών με 30 δισεκατομμύρια ζώντων βακτηρίων ανά κάψουλα και 110mg ινουλίνης για ισχυρή πρεβιοτική δράση. Τα κλινικά μελετημένα προβιοτικά στελέχη έχει φανεί, ότι έχουν δράση σε περιπτώσεις στοματίτιδας, ανακουφίζοντας άμεσα και αποτελεσματικά από στοματικά έλκη και άφθες. Κατά την περίοδο εμφάνισης συμπτωμάτων συστήνεται το άνοιγμα της κάψουλας και η ανάμειξη του περιεχομένου με νερό για στοματικές πλύσεις και άμεση ενίσχυση του στοματικού μικροβιώματος. 

Το bacteflora® PLUS μπορεί να λαμβάνεται καθημερινά μακροχρόνια, καθώς, εκτός των άλλων, η λήψη προβιοτικών ενισχύει την εύρυθμη λειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος, γεγονός που κατά συνέπεια θα μειώσει την πιθανότητα εμφάνισης υποτροπών στοματίτιδας. Βρείτε ολόκληρη την οικογένεια συμβιωτικών – προβιοτικών bacteflora® στο olonea.gr και επιλέξτε αυτό που θα καλύψει τις ανάγκες σας.

Αγάπησε το μικροβίωμά σου.

Βιβλιογραφία

1. Lee, X., Vergara, C., & Lozano, C. P. (2019). Severity of Candida-associated denture stomatitis is improved in institutionalized elders who consume Lactobacillus rhamnosus SP1. Australian Dental Journal, 64(3), 229–236. https://doi.org/10.1111/adj.12692
2. Pedersen, A. M. L., Bukkehave, K. H., Bennett, E. P., & Twetman, S. (2020). Effect of Lozenges Containing Lactobacillus reuteri on the Severity of Recurrent Aphthous Ulcers: a Pilot Study. Probiotics and Antimicrobial Proteins, 12(3), 819–823. https://doi.org/10.1007/s12602-019-09586-x
3. Aggour, R. L., Mahmoud, S. H., & Abdelwhab, A. (2021). Evaluation of the effect of probiotic lozenges in the treatment of recurrent aphthous stomatitis: a randomized, controlled clinical trial. Clinical Oral Investigations, 25(4), 2151–2158. https://doi.org/10.1007/s00784-020-03527-7
4. WebMD Medical Reference Reviewed by Evan Frisbee, DMD on October 31, 2021