Φαρμακευτική αγωγή με αναστολείς αντλίας πρωτονίων – PPI

Τι είναι το PPI;

Τα PPIs (proton-pump inhibitors), ή αναστολείς της αντλίας πρωτονίων στα ελληνικά, είναι μια κατηγορία φαρμάκων, που μειώνουν την ποσότητα του οξέος που παράγεται από το στομάχι. Χρησιμοποιούνται συνήθως για τη θεραπεία της γαστροοισοφαγικής παλινδρόμησης και των ελκών του στομάχου και του εντέρου.

Στην πλειοψηφία τους, οι παρενέργειες μιας φαρμακευτικής αγωγής με PPI δεν είναι σημαντικές, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι δεν έχουν παρατηρηθεί δυσμενείς επιδράσεις, οι οποίες τις περισσότερες φορές προκύπτουν λόγω μακροχρόνιας χρήσης ή υπέρβασης της δοσολογίας. Οι πιο γνωστές δραστικές ουσίες που ανήκουν στους αναστολείς αντλίας πρωτονίων είναι οι ομεπραζόλη, εσομεπραζόλη, λανσοπραζόλη, παντοπραζόλη και ραμπεπραζόλη.

 

Πως λειτουργούν οι αναστολείς αντλίας πρωτονίων;

Το γαστρικό οξύ παράγεται φυσιολογικά στο στομάχι και ένας από τους ρόλους στον οργανισμό είναι η συμμετοχή του στη διάσπαση και την πέψη των τροφίμων. Παράλληλα, το γαστρικό οξύ αποτελεί ένα αποτελεσματικό εμπόδιο για τους παθογόνους μικροοργανισμούς που μπορεί να εισβάλλουν μέσω της διατροφής στον οργανισμό. Ως οξύ, δημιουργεί συνθήκες όξινου περιβάλλοντος, αποτρέποντας την εγκατάσταση παθογόνων βακτηρίων, τα οποία δεν μπορούν να επιβιώσουν σε τόσο χαμηλό pH και θανατώνονται. Αν και το γαστρικό οξύ είναι «διαβρωτικό», το σώμα έχει την ικανότητα να προστατεύεται, παράγοντας ένα φυσικό βλεννογόνο φράγμα.

Σε μερικούς ανθρώπους αυτό το φυσικό εμπόδιο του βλεννογόνου μπορεί να έχει υποστεί βλάβες, αφήνοντας το στομάχι εκτεθειμένο στα φυσικά γαστρικά υγρά. Σε αυτή την περίπτωση, το γαστρικό οξύ έρχεται σε άμεση επαφή με τα τοιχώματα του στομάχου, με αποτέλεσμα να αυξάνεται η πιθανότητα για την εμφάνιση έλκους.

Προβλήματα μπορεί επίσης να προκληθούν αν τα γαστρικά οξέα βρεθούν σε άλλα όργανα. Το στομάχι διατηρείται «ερμητικά κλειστό» μέσω ενός σφιγκτήρα που δεν επιτρέπει στο οξύ να μεταφέρεται στα ανώτερα όργανα του γαστρεντερικού συστήματος. Στην περίπτωση που υπάρξει πρόβλημα με τον σφιγκτήρα, τότε οδηγούμαστε σε παλινδρόμηση του οξέος. Αποτέλεσμα αυτού είναι ο ερεθισμός του οισοφάγου και το χημικό έγκαυμα. Η κατάσταση αυτή ονομάζεται γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση, η οποία αν είναι χρόνια μπορεί να προκαλέσει μόνιμες βλάβες στον οισοφάγο και τελικά οισοφαγίτιδα.

Η φαρμακευτική αγωγή με PPI στοχεύει στη μειωμένη παραγωγή οξέος από τα τοιχώματα του στομάχου. Αυτό προλαμβάνει το σχηματισμό ελκών, συμβάλλει στη διαδικασία επούλωσης και στη μείωση των συμπτωμάτων που σχετίζονται με την γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση, όπως η καούρα. Η ονομασία τους προκύπτει, λόγω της ανασταλτικής δράσης που εμφανίζουν έναντι ενός γαστρικού ενζύμου, το οποίο θεωρείται «αντλία οξέος» ή «αντλία πρωτονίων». H αντλία πρωτονίων αποτελεί το τελικό στάδιο στην έκκριση του υδροχλωρικού οξέος στο στομάχι. Το χημικό αυτό σύστημα βρίσκεται στα κύτταρα της επένδυσης του στομάχου που παράγουν το οξύ.

 

Σε ποιες περιπτώσεις υγείας χρησιμοποιούνται;

Τα φάρμακα PPIs χρησιμοποιούνται συνήθως:

• Για τη θεραπεία των ελκών στο στομάχι και στο τμήμα του εντέρου που ονομάζεται δωδεκαδάκτυλο.
• Για τη μείωση της γαστροοισοφαγικής παλινδρόμησης που μπορεί να προκαλέσει καούρα, ερεθισμό ή φλεγμονή του οισοφάγου (οισοφαγίτιδα).
• Ως μέρος της θεραπείας σε συνδυασμό με αντιβιώσεις για την αντιμετώπιση του παθογόνου βακτηρίου Helicobacter pylori– ένα μικρόβιο που εγκαθίσταται στο στομάχι, το οποίο μπορεί να προκαλέσει έλκη.
• Για την πρόληψη και τη θεραπεία ελκών που σχετίζονται με αντιφλεγμονώδη φάρμακα που ονομάζονται μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη φάρμακα.
• Σε άλλες καταστάσεις, όπου είναι χρήσιμο να μειωθεί το οξύ στο στομάχι.

Οι ειδικοί υγείας, και κυρίως γαστρεντερολόγοι, είναι υπεύθυνοι για την καθοδήγηση και τον τρόπο λήψης φαρμάκων PPI. Η απαιτούμενη δοσολογία και η διάρκεια λήψης της θεραπείας εξαρτάται από την κατάσταση υγείας του ασθενούς και προκύπτει ύστερα από γνωμάτευση του θεράποντα ιατρού. Εξαιτίας της καλής απορρόφησής τους από το σώμα, παρέχουν γρήγορη ανακούφιση για προβλήματα, όπως καούρα που προκαλείται από την παλινδρόμηση οξέος. Ωστόσο, σε περιπτώσεις όπως το έλκος, μπορεί να χρειαστεί περισσότερος χρόνος. Τα φάρμακα PPI συνταγογραφούνται, ενώ πάντοτε συστήνεται η προσεκτική ανάγνωση του φύλλου οδηγιών.

 

Ανεπιθύμητες ενέργειες της φαρμακευτικής αγωγής με PPI

Όπως προαναφέρθηκε τα φάρμακα PPI είναι αρκετά ανεκτά και οι περισσότεροι άνθρωποι που λαμβάνουν αγωγή με PPIs δεν έχουν σοβαρές παρενέργειες. Ωστόσο, δεν λείπουν οι αναφορές για συμπτώματα όπως:

• Δυσκοιλιότητα
• Διάρροια
• Αέρια (μετεωρισμός)
• Πονοκέφαλοι
• Ναυτία
• Κοιλιακό άλγος
• Έμετος

Υπάρχουν, όμως, και μελέτες που έχουν συσχετίσει την υπερβολική δοσολογία με νεφρικά προβλήματα, άνοια και κατάγματα οστών λόγω οστεοπόρωσης. Πολλά από αυτά, φυσικά, συνδέονται με την ανεπάρκεια θρεπτικών συστατικών. Βάσει του τρόπου δράσης, τα φαρμακευτικά αυτά σκευάσματα, αναστέλλουν την παραγωγή γαστρικού οξέος. Αποτέλεσμα, η διάσπαση των τροφών να είναι ατελής και τα απαραίτητα θρεπτικά συστατικά που λαμβάνονται μέσω της τροφής, να μην απορροφώνται επαρκώς από τον οργανισμό. Αυτό σημαίνει ότι η μακροπρόθεσμη λήψη PPIs ίσως προκαλέσει συνεπακόλουθα προβλήματα υγείας.

Οι υψηλές δόσεις και η μακροχρόνια χρήση  μπορεί να αυξήσουν τον κίνδυνο καταγμάτων του ισχίου, του καρπού ή της σπονδυλικής στήλης που σχετίζονται με την οστεοπόρωση και, κατ’ επέκταση, με την έλλειψη ασβεστίου. Η παρατεταμένη χρήση, επίσης, μειώνει την απορρόφηση της βιταμίνης Β₁₂ και έχει συνδεθεί με χαμηλά επίπεδα μαγνησίου (υπομαγνησιαιμία). Οι ασθενείς που χρήζουν λήψης αναστολών αντλίας πρωτονίων, τις περισσότερες φορές είναι σημαντικό να λαμβάνουν συμπληρώματα βιταμινών και μετάλλων για την αναπλήρωση των απαραίτητων θρεπτικών συστατικών και την αποτροπή των παραπάνω συμπτωμάτων.

 

Bacteflora Ppi από την OLONEA

Το bacteflora® PPI της OLONEA® μέσω του συνδυασμού 4 προβιοτικών στελεχών με 10 δισεκατομμύρια πληθυσμού ανά κάψουλα, βιταμινών και μετάλλων ανταποκρίνεται στις ανάγκες των ατόμων που λαμβάνουν φαρμακευτική αγωγή με PPI. Με βιταμίνες C, B₁₂ και D₃, καθώς επίσης και μαγνήσιο, ασβέστιο και ψευδάργυρο, αντισταθμίζει το πιθανό έλλειμμα θρεπτικών συστατικών, στοχεύοντας στην αναπλήρωση όσων μικροθρεπτικών συστατικών εκλείπουν κατά την αγωγή PPI.  Ο συνδυασμός μικροθρεπτικών συστατικών σε ειδικές, προσαρμοσμένες συγκεντρώσεις και σε μορφές υψηλής απορροφησιμότητας επιτρέπει στον οργανισμό να τα χρησιμοποιήσει άμεσα χωρίς την παρουσία γαστρικού οξέος.

Παράλληλα, τα προβιοτικά αποτελούν κλινικά αποδεδειγμένη προσέγγιση για την αντιμετώπιση συμπτωμάτων δυσκοιλιότητας, διάρροιας, μετεωρισμού και φουσκώματος, ενώ προτείνονται σε περιπτώσεις φαρμακευτικής αγωγής για την εξισορρόπηση του εντερικού μικροβιώματος.

Στην OLONEA σχεδιάζουμε και παρέχουμε προϊόντα για κάθε ανάγκη, τα οποία εγγυώνται την ασφάλεια, την ποιότητα και την αποτελεσματικότητα που αναζητάτε.

Νοιαζόμαστε φυσικά για εσάς!

 

Βιβλιογραφία

1. Hamano, H., Niimura, T., Horinouchi, Y., Zamami, Y., Takechi, K., Goda, M., Imanishi, M., Chuma, M., Izawa-Ishizawa, Y., Miyamoto, L., Fukushima, K., Fujino, H., Tsuchiya, K., Ishizawa, K., Tamaki, T., & Ikeda, Y. (2020). Proton pump inhibitors block iron absorption through direct regulation of hepcidin via the aryl hydrocarbon receptor-mediated pathway. Toxicology Letters, 318(June 2019), 86–91. https://doi.org/10.1016/j.toxlet.2019.10.016
2. Belei, O., Olariu, L., Dobrescu, A., Marcovici, T., & Marginean, O. (2018). Is it useful to administer probiotics together with proton pump inhibitors in children with gastroesophageal reflux? Journal of Neurogastroenterology and Motility, 24(1), 51–57. https://doi.org/10.5056/jnm17059
3. Hansen, K. E., Jones, A. N., Lindstrom, M. J., Davis, L. A., Ziegler, T. E., Penniston, K. L., Alvig, A. L., & Shafer, M. M. (2010). Do proton pump inhibitors decrease calcium absorption? Journal of Bone and Mineral Research, 25(12), 2786–2795. https://doi.org/10.1002/jbmr.166
4. Farrell. (2011). Proton Pump Inhibitors Interfere With Zinc Absorption and Zinc Body Stores. Gastroenterology Research, 4(6), 243–251. https://doi.org/10.4021/gr379w
5. Imai, R., Higuchi, T., Morimoto, M., Koyamada, R., & Okada, S. (2018). Iron deficiency anemia due to the long-term use of a proton pump inhibitor. Internal Medicine, 57(6), 899–901. https://doi.org/10.2169/internalmedicine.9554-17