Πως θα υποστηρίξετε το ανοσοποιητικό σύστημα των παιδιών φέτος;

Νέο σχολικό έτος, νέες προκλήσεις

Kάθε σχολική χρονιά εμπεριέχει πολλά διαφορετικά συναισθήματα, τα οποία ποικίλουν μεταξύ παιδιών και γονέων. Μελέτη, δραστηριότητες, φίλοι και ενίοτε παιχνίδι είναι, σίγουρα, αυτά που κυριαρχούν σε παιδιά και εφήβους. Στο στρατόπεδο, όμως, των γονιών υπάρχει ανησυχία για όλες τις νέες παιδικές ιώσεις που θα χρειαστεί να αντιμετωπίσουν αυτό το φθινόπωρο και τον χειμώνα.

Η υποστήριξη του ανοσοποιητικού συστήματος πρέπει να είναι συνεχής και έχει ως στόχο να προφυλάξει από μια πιθανή λοίμωξη. Ακόμα και αν αυτό δεν καταστεί δυνατό, τότε ένα «καλά προετοιμασμένο» ανοσοποιητικό σύστημα θα μπορέσει να ανταπεξέλθει πολύ καλύτερα σε οποιαδήποτε εισβολή. Μην περιμένετε την καιρική αστάθεια για να ανησυχήσετε για κρυολογήματα και ιώσεις. Η υιοθέτηση καθημερινών συνηθειών, οι οποίες επιδρούν στο ανοσοποιητικό και το θωρακίζουν, θα πρέπει να γίνει τρόπος ζωής, από πολύ μικρή ηλικία.

Που οφείλονται οι επαναλαμβανόμενες λοιμώξεις;

Η εμπειρία μιας ίωσης δεν είναι ευχάριστη. Τι συμβαίνει όμως όταν κάποιος καλείται να αντιμετωπίσει πολλαπλές ιώσεις και μάλιστα σε πολύ μικρό χρονικό διάστημα; Αποτελεί συχνό φαινόμενο η εμφάνιση επαναλαμβανόμενων λοιμώξεων υπό τη μορφή ντόμινο, οι οποίες επηρεάζουν το ένα μετά το άλλο τα μέλη μιας σχολικής τάξης ή μιας οικογένειας. Οι γονείς αναφέρουν, χαρακτηριστικά, ότι τα παιδιά μένουν άρρωστα για εβδομάδες ολόκληρες, παρουσιάζοντας διαφορετικά συμπτώματα, τα οποία μεταφέρουν στο σπίτι, κάνοντας τους γονείς να νοσούν ακόμα πιο βαριά και από τα ίδια τα παιδιά πολλές φορές. Οι πιο συνηθισμένες λοιμώξεις, και κατά συνέπεια και συμπτώματα, που κυκλοφορούν στις τάξεις των σχολείων έχουν να κάνουν με γαστρεντερικές διαταραχές και λοιμώξεις του ανώτερου αναπνευστικού που περιλαμβάνουν καταρροή και βήχα.

Ο λόγος που τα παιδιά, και κυρίως σε μικρότερες ηλικίες, νοσούν τόσο συχνά είναι απλός και απόλυτα λογικός. Το παιδικό ανοσοποιητικό σύστημα δεν έχει «εμπειρία». Στην πραγματικότητα, το ανοσοποιητικό σύστημα του ανθρώπου εξειδικεύεται και λαμβάνει εμπειρίες κάθε φορά που έρχεται σε επαφή με κάτι καινούριο. Έτσι, όταν το παιδί εκτίθεται σε κάποιον νέο παθογόνο παράγοντα, το ανοσοποιητικό σύστημα, μη γνωρίζοντας πως να το αντιμετωπίσει, χρειάζεται περισσότερο χρόνο για να το πολεμήσει και τελικά να το ξεπεράσει.

Κάθε επαφή με παθογόνους μικροοργανισμούς δίνει στο ανοσοποιητικό σύστημα επιπλέον σημαντικά εφόδια, έτσι ώστε κάποια στιγμή οι λοιμώξεις, είτε θα σταματήσουν, είτε θα εμφανίζονται με τη μορφή ασήμαντων συμπτωμάτων. Αρκεί να αναλογιστούμε ότι, κατά μέσο όρο, ένα παιδί εμφανίζει 8 λοιμώξεις του αναπνευστικού ετησίως και, μάλιστα, χωρίς να συνυπολογίζονται άλλου είδους λοιμώξεις! 

Η σημασία της νηπιακής και παιδικής ηλικίας

Μπορεί, και όχι άδικα, το μεγάλο βάρος να πέφτει στις σχολικές μονάδες και στα πολλά παιδάκια που μεταφέρουν ιώσεις το ένα στο άλλο, όμως η διαδικασία αυτή είναι απολύτως απαραίτητη για τον οργανισμό.

1. Ανάπτυξη ενός λειτουργικού ανοσοποιητικού συστήματος

Όπως, λοιπόν, αναφέρθηκε το ανοσοποιητικό σύστημα πρέπει να αποκτήσει εμπειρίες μέχρι να μπορέσει να αντιμετωπίσει αποτελεσματικά οποιαδήποτε πρόκληση. Η επαφή με άλλα συνομήλικα άτομα εξασφαλίζει την ταυτόχρονη έκθεση σε πολλούς μικροοργανισμούς, με δεδομένο ότι κάθε παιδάκι μπορεί να φέρει διαφορετικό μικροβιακό φορτίο. Αυτή η έκθεση στους μικροοργανισμούς, ενεργοποιεί τα κύτταρα του ανοσοποιητικού, τα οποία ξεκινούν τη διαδικασία της ανοσολογικής απόκρισης.

Μάλιστα, όταν οι μικροοργανισμοί που απειλούν τον οργανισμοί είναι πολύ και διαφορετικοί, τότε το ανοσοποιητικό σύστημα εκπαιδεύεται να δρα αποτελεσματικά ακόμα και υπό αντίξοες συνθήκες. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί το γεγονός, ότι τα παιδιά που βρίσκονται σε παιδικό σταθμό θα νοσήσουν λιγότερες φορές καθώς μεγαλώνουν, υποδηλώνοντας ότι ένα ισχυρό ανοσοποιητικό σύστημα αναπτύσσεται ταχύτερα μέσω της κοινωνικής έκθεσης.

2. Υποστήριξη εντερικού μικροβιώματος

Η ποικιλομορφία των μικροοργανισμών, με τους οποίους έρχεται ένα παιδί σε επαφή έχει οφέλη και στη δημιουργία ενός ισορροπημένου μικροβιώματος. Η σύνθεση του εντερικού, στοματικού ή δερματικού μικροβιώματος παίζει σημαντικό ρόλο στην προστασία από παθογόνους μικροοργανισμούς. Οι ωφέλιμοι μικροοργανισμοί που αποτελούν το μικροβίωμα σχηματίζουν μιας πρώτης γραμμής άμυνα για τη διατήρηση της υγείας. 

3. Προστασία έναντι αλλεργιών

Το υγιές μικροβίωμα και η αλληλεπίδραση του με το ανοσοποιητικό σύστημα προσφέρει οφέλη και σε άλλους τομείς της υγείας, όπως είναι η προστασία από ανάπτυξη αλλεργιών. Όσο το μικροβίωμα αναπτύσσεται και εμπλουτίζεται με ωφέλιμους μικροοργανισμούς, τόσο περισσότερα ερεθίσματα λαμβάνει ο οργανισμός, έτσι ώστε να μάθει να διαφοροποιεί ωφέλιμους και επιζήμιους παράγοντες. Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι ο οργανισμός μαθαίνει να μη στρέφεται ενάντια σε οποιαδήποτε ουσία, προκαλώντας αλλεργική αντίδραση, αλλά αξιολογεί κάθε τι και ανταποκρίνεται αναλόγως. Μάλιστα, είναι γεγονός πως παιδιά μικρότερης ηλικίας εμφανίζουν περισσότερες αλλεργίες, οι οποίες με το πέρασμα των χρόνων υποχωρούν.

Μέτρα προστασίας

Παρά τη σημασία των όσων αναφέρθηκαν παραπάνω, ο περιορισμός των λοιμώξεων αποτελεί η μόνιμη έννοια των γονέων. Ακόμα και αν είναι αδύνατο το να μη νοσήσουν τα παιδιά από κοινές εποχικές ιώσεις, είναι εφικτό να βιώσουν αυτές τις λοιμώξεις με πολύ μικρότερης έντασης συμπτώματα.

1. Σωστή και τακτική υγιεινή

Το πλύσιμο των χεριών, όταν γίνεται σωστά, μπορεί να αποδειχθεί σωτήριο, καθώς απομακρύνει μεγάλο μέρος του μικροβιακού φορτίου. Πόσο μάλλον, αν αναλογιστούμε ότι τα παιδιά μικρής ηλικίας τείνουν να εξερευνούν τα πάντα με τα χέρια τους και αμέσως μετά να φέρνουν σε επαφή με το πρόσωπό τους. Η κατάσταση τείνει να γίνει χειρότερη στην περίπτωση που κάποιο παιδάκι εμφανίζει συμπτώματα, όπως βήχας ή φτέρνισμα. Σταγονίδια μπορεί να βρίσκονται παντού, κάνοντας τη διατήρηση της υγιεινής ακόμα πιο επιτακτική. Το τακτικό πλύσιμο, λοιπόν, ιδανικά υπό την μορφή παιχνιδιού, μπορεί να γίνει ένας πολύ πιστός φίλος των παιδιών.

2. Τροφές για τόνωση του ανοσοποιητικού

Τα τρόφιμα που είναι πλούσια σε φυτικές ίνες και θρεπτικά συστατικά, δηλαδή τα φρούτα και τα λαχανικά, συχνά μπορεί μην γίνονται αποδεκτά από τα παιδιά. Η ενσωμάτωση αυτών των τροφών στο καθημερινό τους γεύμα με ευφάνταστους τρόπους και συνδυασμούς ίσως κάνει την κατάσταση πιο εύκολα. Η επιλογή ενός ιδιαίτερου δοχείου για φαγητό, το οποίο να χωράει διάφορα είδη τροφών, μπορεί να προσελκύσει τα παιδιά, δίνοντάς του τη δυνατότητα να επιλέξουν ότι αυτά θέλουν για το γεύμα τους. Φρέσκα ή αποξηραμένα φρούτα, ξηροί καρποί, σάντουιτς με λαχανικά και καλές πηγές πρωτεΐνης και πολύχρωμες σαλάτες είναι κάποιες από τις επιλογές με πολύτιμα συστατικά όπως βιταμίνη C και D, ψευδάργυρο, σίδηρο, ασβέστιο κ.ά.

3. Εντερικό μικροβίωμα

Το 80% των κυττάρων του ανοσοποιητικού βρίσκονται στο έντερο, επομένως η ισορροπία του εντερικού μικροβιώματος κρίνεται απαραίτητη. Οι φυτικές ίνες παίζουν σπουδαίο ρόλο στη διατήρηση αυτής της ισορροπίας, καθώς αποτελούν το θρεπτικό υπόστρωμα των ωφέλιμων μικροοργανισμών. Η συμπληρωματική λήψη με προβιοτικά είναι, επίσης, μια αποτελεσματική λύση για την υγεία του εντερικού μικροβιώματος των παιδιών. Η σειρά bacteflora® της OLONEA® περιλαμβάνει δύο προϊόντα ειδικά για παιδιά, δίνοντας σημασία στις ιδιαίτερες ανάγκες των παιδιών. Το bacteflora® JUNIOR και το bacteflora® JUNIOR immune παρέχουν συνδυασμούς προβιοτικών στελεχών σε υψηλές περιεκτικότητες και άλλα δραστικά συστατικά για κάθε ανάγκη.

4. Επαρκής και ποιοτικός ύπνος

Ο ύπνος κατέχει σημαντικό ρόλο στην εύρυθμη λειτουργία του οργανισμού και την ομαλή ανάπτυξη κατά την παιδική ηλικία, συμβάλλοντας στη θωράκιση του ανοσοποιητικού συστήματος. Είναι σημαντικό τα παιδιά μικρότερης ηλικίας να κοιμούνται αρκετές ώρες και, ιδανικά, να τηρούν ένα συγκεκριμένο καθημερινό πρόγραμμα χωρίς σημαντικές μεταβολές.

Βιβλιογραφία

1. Hojsak I. Probiotics in Children: What Is the Evidence? Pediatr Gastroenterol Hepatol Nutr. 2017 Sep;20(3):139-146. doi: 10.5223/pghn.2017.20.3.139. Epub 2017 Sep 26. PMID: 29026729; PMCID: PMC5636929.
2. Vighi G, Marcucci F, Sensi L, Di Cara G, Frati F. Allergy and the gastrointestinal system. Clin Exp Immunol. 2008 Sep;153 Suppl 1(Suppl 1):3-6. doi: 10.1111/j.1365-2249.2008.03713.x. PMID: 18721321; PMCID: PMC2515351.
3. Ball TM, Holberg CJ, Aldous MB, Martinez FD, Wright AL. Influence of attendance at day care on the common cold from birth through 13 years of age. Arch Pediatr Adolesc Med. 2002 Feb;156(2):121-6. doi: 10.1001/archpedi.156.2.121. PMID: 11814371.
4. Holmgren, J., Czerkinsky, C. Mucosal immunity and vaccines. Nat Med 11 (Suppl 4), S45–S53 (2005). https://doi.org/10.1038/nm1213
5. Gombart AF, Pierre A, Maggini S. A Review of Micronutrients and the Immune System-Working in Harmony to Reduce the Risk of Infection. Nutrients. 2020 Jan 16;12(1):236. doi: 10.3390/nu12010236. PMID: 31963293; PMCID: PMC7019735.
6. Caballero S, Pamer EG. Microbiota-mediated inflammation and antimicrobial defense in the intestine. Annu Rev Immunol. 2015;33:227-56. doi: 10.1146/annurev-immunol-032713-120238. Epub 2015 Jan 2. PMID: 25581310; PMCID: PMC4540477.